Skąd do nas przykicał??? 😄🐰🐇
Wielu polskich katolików dosyć chętnie umieszcza w koszykach przeznaczonych do późniejszego poświęcenia symboliczne zające. Jak wiadomo, postać Zająca Wielkanocnego jest też, w pewnym sensie, odpowiednikiem gwiazdkowego Mikołaja przynoszącego dzieciom prezenty.
 |
 |
| en.wikipedia.org |
Aby ją poznać, należy cofnąć się do starożytnego Egiptu. Dlaczego akurat do Egiptu? Otóż Chrześcijaństwo powstało na terenach byłego Imperium Rzymskiego, do którego należał również Egipt. I w taki sposób wiele z symboli egipskich przeniknęło do chrześcijańskiej wiary - między innymi zając, jako symbol zmartwychwstania i płodności. Otóż jak podają egipskie mity, Izyda - bogini miłości i ogniska domowego - przyczyniła się do zmartwychwstania swojego męża Ozyrysa, który wcielił się w postać zająca. Od tej chwili długouchy symbolizował zmartwychwstanie. Ponadto Grecy podziwiali szaraka za jego płodność, gdyż wiadomo jest, iż to jedyne zwierzę, którego samica będąc w ciąży jest w stanie zostać ponownie zapłodniona. Wśród starożytnych Greków zając symbolizował również szczęście i miłość, był atrybutem Afrodyty i Erosa. A ze względu na swój krótki żywot, nasz długouchy przyjaciel, często był umieszczany na pomnikach grobów, jako symbol przemijania. Wielkanocny Zajączek jest więc przyjętym ze starożytności symbolem przemijania oraz zmartwychwstania. A symbolika jego płodności oznacza triumf życia nad śmiercią. www.kroliki.net/pl/
Czyli wychodzi na to, że nasz Wielkanocny Zając jest wcieleniem egipskiego boga Ozyrysa i greckim symbolem związanym z płodniością, rozmnażaniem i seksem. Oczywiście to nie wszystkie jego znaczenia, gdyż zajęczysko było ważnym symbolem także w innych częściach świata.
Więcej o zajęczej symbolice pogańskiej można przeczytać poniżej.
Historia Zająca. Zając w źródłach historycznych i mitologii.
W mitologii właściwie każdego zakątka świata można spotkać zająca. Są to przeważnie ludowe podania związane z płodnością, ciałami niebieskimi (niebo, księżyc, słońce), sprytem i odwagą. Nie wiadomo dlaczego zając dostał się do tak wielu mitologii (podobnie jak np. potop – występuje we wszystkich, często nie związanych ze sobą zakątkach świata). Prawdopodobnie zadziałał tu fakt, że był zwierzęciem zamieszkującym prawie całą Ziemię (różne gatunki), że występował w dużych ilościach i był zwierzęciem bardzo aktywnym rozrodczo (zwłaszcza na wiosnę).
Mity anglosaskie
Jednym ze starożytnych mitów o korzeniach starogermańskich jest Ostara - obchodzona 21 marca równonoc wiosenna – symboliczny czas gdy światło wygrywa z ciemnością – początek czasu wegetacji i rozmnażania się. Symbolem odrodzenia życia jest jajko jako symbol słońca – przedstawiane czasem z głową zająca, lub zajęczymi uszami. Stąd już było blisko do przedstawiania zająca noszącego wielkanocne jajka.
Celtowie wierzyli, że zając był ulubionym zwierzęciem bogini Eostre. Reprezentowała ona miłość, płodność i wzrost i była związana z Księżycem, świtem i Wielkanocą. W pełnię księżyca Eostre zamieniła się w zająca. Zając był także świętym symbolem Białej Bogini - Matki Ziemi - i jako taki został uznany za królewskie zwierzę. Królowa Boudika przed każdą bitwą wypuszczała zająca jako dobry omen i wróżyła jej wynik z ruchów zwierzęcia. Żeby zapewnić sobie zwycięstwo brała ze sobą zająca do bitwy, i podobno spod jej płaszcza zając piszczał jak kobieta.
Inny mit głosi, że celtycki wojownik Oisin pewnego dnia polował na zająca i ranił go w nogę, zmuszając go do szukania schronienia w kępie krzaków. Kiedy podążył za nim, znalazł drzwi prowadzące pod ziemię i w końcu pojawił się w ogromnej hali, w której znalazł piękną młodą kobietę siedzącą na tronie z krwawiącą raną w nodze.
Mity Europy kontynentalnej
Przez wieki ludzie darzyli zająca respektem, a nawet obawiali się, go z powodu jego skrytego, samotnego i nie poznanego trybu życia. Aktywny w nocy zając był symbolem tajemnicy i nieprzewidywalności. Utożsamiano go z Księżycem, który wciąż zmienia miejsca w niebie. Uważano za zwierzę pełne tajemniczości i sprzeczności. Księżyc był najbardziej widocznym symbolem narodzin, wzrostu, reprodukcji, śmierci i odrodzenia. W zającu widziano odbicie tych atrybutów.
Wielu z europejskich bogów miało „zajęcze” powiązania: Na północy był to Hittavainen (lub Hittauanin) - karelski bóg zajęcy i polowania na nie. Nordycka bogini Freyja miała świtę składającą się z zajęcy. Za germańską boginią Hołdą (lub Herke, Harfer) podążał orszak zajęcy niosących pochodnie. W Brytanii zając poświęcony był bogini księżyca Andraste, a w walijscy Celtowie kojarzyli go z boginią Keridwen. Ugrofińscy mieszkańcy zachodniej Syberii czcili Kaltes-Ekwa - zmiennokształtną boginię księżyca objawiającą się często pod postacią zająca.
Na południu w kręgu cywilizacji śródziemnomorskiej zając był często przedstawiany jako towarzysz Kupidyna lub jako atrybut Afrodyty(czy też Wenus), kojarzy się z płodnością i miłością. Był też symbolem obfitości, nadmiaru, seksualności i pożądania.
Pisarz grecki Filostrat twierdził, że najbardziej odpowiedni na ofiarę Afrodyty był zając, jako że "posiada on swój dar płodności w wielkim stopniu". Pliniusz Starszy zalecał mięso zająca jako lekarstwo na kobiecą niepłodność i twierdził, że jego zjedzenie na dziewięć dni podnosi atrakcyjność i libido.
Greccy mężczyźni ofiarowywali chłopcom różnorakie prezenty. Były to często zające i koguty. Zwierzęta te miały symbolizować męskie cnoty: zając - polowania, a kogut - męskiej potencji.
Jak widzimy, w wielu starożytnych tradycjach europejskich, zając był zwierzęciem świętym powiązanym z bóstwami księżyca oraz polowania. Gdzieniegdzie zabijanie i zjadanie zająca było tematem tabu. Na przykład w Kerry w Irlandii, mówiło się, że jedzenie zająca było jak „zjedzenie swojej babci”. Zakaz ten uchylano podczas celtyckiego święta Beltane, kiedy to urządzano rytualne polowania na te zwierzęta. Anglosasi urządzali podobne polowania podczas wspomnianego już święta Ostara (równonocy wiosennej), czyli protoplasty dzisiejszej Easter - Wielkiej Nocy.
Mity Egiptu
Zając był również obecny w Egipcie. W mitologii egipskiej Ozyrys był czasami nazywany Wepuat lub Un-nefer i przedstawiany z głową zająca. Co roku składano z zająca ofiarę Nilowi aby zagwarantować jego (jakże ważne dla całej egipskiej społeczności) wylewy.
Jedna z pomniejszych egipskich bogiń zwana Unut lub Wenet także przedstawiana była z głową zająca. Istniało miasto noszące imię tej bogini zwane „dystryktem królika / zająca”. Głównym bóstwem tego miasta był Thot a zająca przedstawiano tam często jako witającego jutrzenkę, a czasem jako posłańca Thota.
Rzymski historyk Pliniusz Starszy twierdził, że w wierzeniach egipskich zając miał cechy męskie i żeńskie. Zająca ukazywano jako księżyc, który gdy wzrastał w siłę miał cechy męskie, gdy słabł – żeńskie.
Na koniec
Zające występują także w mitologiach innych kontynentów. Jest to bardzo obszerny temat i zachęcam do samodzielnych poszukiwań. Przypominamy sobie o tym niesamowicie ciekawym stworzeniu jedynie przy okazji Świąt Wielkiej Nocy, gdy jego wizerunek opanowuje sklepowe wystawy. Przy następnej okazji warto zastanowić się jak wyraźny ślad zostawił zając w naszej europejskiej (i nie tylko!) historii. Na zakończenie jeszcze prośba: jeśli kiedykolwiek podczas spacerów znajdziecie małego zajączka lub zajączki, proszę pod żadnym pozorem ich nie dotykać (małe zające nie mają zapachu – to ich broń przed drapieżnikami) i zostawić w spokoju – matka odnajduje je raz na dobę i karmi. Zające już tak mają. Dotknięcie zająca spowoduję, że matka odrzuci malucha i ten niechybnie zginie! No chyba, że jest już za późno – wtedy należy niezwłocznie poprosić o pomoc lekarza weterynarii.
1. Eostre – anglosaska bogini wiosny, której święto obchodzono w całej Brytanii. Od jej imienia wywodzi się angielska nazwa Wielkiej Nocy (Easter).
2. Boudika - Mityczna królowa z legendy brytyjskiej.
3. Oisin vel Osjan – postać w mitologii irlandzkiej syn Fionna mac Cumhaila i Sadb według tradycji największy poeta (bard) Irlandii.
4. Hittavainen - ciekawostka: taki pseudonim nosi skrzypek fińskiego zespołu folkowo-metalowego Korpiklaani
5. Bogini Andraste - o której pisał historyk rzymski Kasjusz Dion opisując wojnę jaką królowa Boudika toczyła z wojskami rzymskimi w 61 r. n.e.
6. Jedna z walijskich legend głosi, że Keridwen to bogini płodności, matka Afagddu, który uchodził za najbrzydszego człowieka na ziemi. Aby zrekompensować mu jego wygląd , Keridwen gotowała magiczny napój w kotle przez rok i dzien. Dzięki temu Afagddu zyskał mądrość i powszechny szacunek.
7. Beltane - święto celtyckie rozpoczynające lato, odbywające się nocą z 30 kwietnia na 1 maja, podczas którego gaszono stare ogniska i rozpalano nowe.
8. thot - egipski bóg Księżyca, patron mądrości, mąż bogini Maat. Uważano go za wynalazcę hieroglifów, kalendarza, a także arytmetyki, geometrii, muzyki, liczby i rysunków. W zaświatach Thot skazywał tych, którzy krzywdzili zwierzęta, był także sekretarzem Ozyrysa podczas sądzenia zmarłych (ważenia serc).
Zobacz jak wściekłe króliki/zające pokonały krzyżowców... ;)))
Komentarze
Prześlij komentarz