Tańce feretronów to tradycja znana na Kaszubach. Narodziła się na Kalwarii Wejherowskiej, prawdopodobnie w I poł. XVIII wieku. Nie jest znany twórca tej tradycji, ale prawdopodobnie została ona zapoczątkowana przez Ojców Franciszkanów pilnujących Kalwarii. Tańce wyglądają w ten sposób, że cztery osoby, trzymające obraz na drewnianych uchwytach, ustawiają się naprzeciwko ołtarza, pielgrzymki, Bożej Męki i z początku trzy razy podrzucają obrazem. Potem wykonują obrazem ukłon w przód, w tył, na prawo i lewo. Jest to znak św. Krzyża lub Trójcy Świętej. Potem wykonują koło i ukłon w przód. Koło jest znakiem doskonałości jednego Boga w trzech osobach, a ukłon w przód pozdrowieniem. Feretrony są noszone do kaszubskich sanktuariów całą drogę.
Pokłon feretronów – element kaszubskiej tradycji pielgrzymkowej polegającej na „kłanianiu się” (wykonywaniu ruchów) niesionych przez pielgrzymów feretronów świątyniom macierzystym (z których pielgrzymka wyrusza), świątyniom docelowym, krzyżom przydrożnym, kaplicom i kościołom oraz sobie wzajemnie.
W Wejherowie w ciągu roku odbywa się 5 odpustów: uroczystości mają miejsce w pierwszą niedzielę po święcie Wniebowstąpienia Pańskiego, Trójcy Przenajświętszej, Uzdrowienia Chorych, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Podwyższenia Krzyża Świętego, w Swarzewie odpusty odbywają się w pierwszą niedzielę po święcie Matki Boskiej Szkaplerznej (16 lipca) i święcie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (8 września). Podobne odpusty odbywają się w Wielu, Sianowie, Rumi, Luzinie i Pucku.
Na święta te zmierzają pielgrzymki do sanktuariów w tych miejscowościach: do Kalwarii Wejherowskiej, do sanktuarium Matki Bożej Królowej Polskiego Morza w Swarzewie, do Kalwarii Wielewskiej i Sanktuarium Królowej Kaszub w Sianowie... Pielgrzymki wyruszają z Banina, Bolszewa, Helu, Kartuz, Kosakowa, Luzina, Łebcza, Oksywia, Oliwy, Pucka, Redy, Rumi, Starzyna, Strzelna, Swarzewa, Szemuda, Wejherowa, Władysławowa, Żukowa i prawie z wszystkich parafii zachodniej części archidiecezji gdańskiej.
Kulminacyjnym punktem uroczystości jest zakończenie mszy odpustowej i następujący po niej ceremoniał pożegnania pielgrzymów, czyli uroczyste pokłony feretronów. Delegacje z poszczególnych parafii ustawiają się w kolejności wymarszu pielgrzymek z danego sanktuarium (najczęściej z Wejherowa, Sianowa, Swarzewa i Wiela). Każda delegacja dysponuje sprzętami pielgrzymkowymi: krzyżem, towarzyszącymi mu dwoma małymi chorągwiami i feretronem. Cięższe feretrony niosą mężczyźni (feretron z Katedry Oliwskiej waży 108 kg), lżejsze – również kobiety. Osoby te nazywane są obraźnikami/obraźniczkami.
Kulminacyjnym punktem uroczystości jest zakończenie mszy odpustowej i następujący po niej ceremoniał pożegnania pielgrzymów, czyli uroczyste pokłony feretronów. Delegacje z poszczególnych parafii ustawiają się w kolejności wymarszu pielgrzymek z danego sanktuarium (najczęściej z Wejherowa, Sianowa, Swarzewa i Wiela). Każda delegacja dysponuje sprzętami pielgrzymkowymi: krzyżem, towarzyszącymi mu dwoma małymi chorągwiami i feretronem. Cięższe feretrony niosą mężczyźni (feretron z Katedry Oliwskiej waży 108 kg), lżejsze – również kobiety. Osoby te nazywane są obraźnikami/obraźniczkami.
Istnieje ustalony zestaw gestów wykorzystywany przez obraźników. Podstawowym gestem jest znak krzyża i pokłon. Całą resztę grupy wypracowują sobie same. Zataczanie koła według zwyczaju wychwala doskonałość nieskończonego Boga. Natomiast znak krzyża łączy się z gestem błogosławieństwa. Obraźnicy również podrzucają feretrony. Wśród grup pielgrzymujących z rozmaitych miejscowości wykształciły się grupy obraźników przez lata pracujących nad coraz ciekawszym i dynamiczniejszym zestawem machnięć obrazem.
Ukłony wykonywane są w takt „intrady”. Niekoniecznie są to utwory religijne – obrazy nierzadko „tańczą” w rytm światowych przebojów. Dostrzegalne jest to głównie w Sanktuarium Pasyjno-Maryjnym w Wejherowie, w Sanktuarium MB Królowej Polskiego Morza w Swarzewie, a także u Królowej Kaszub w Sianowie.
Ukłon jest swego rodzaju pokazem sprawności i pomysłowości obraźników. Nagradzany jest oklaskami przez widzów. Istnieje rywalizacja między poszczególnymi zespołami o najlepszy pokaz, a nawet organizowane są mistrzostwa pokłonów.
Sanktuariuim Matki Bożej Królowej Morza, Swarzewo. Uroczystości odpustowe, po których są tańce feretronów, odbywają się w pierwsze niedziele po 16 lipca i 8 września.
Historia tradycji pokłonów feretronów nie została dotychczas szczegółowo zbadana. Nie wspomina o tym zwyczaju o. Grzegorz Gdański OFM, autor „Kroniki Klasztoru Franciszkanów Ściślejszej Obserwancji w Wejherowie w latach 1633-1676” ani nie pisze o nich autor wydawanego od 1701 roku modlitewnika kalwaryjskiego. Jednak uważa się, że tradycja ta liczy co najmniej 300 lat.
24 maja 2013 r. na zakończenie uroczystej mszy świętej, podczas której kościół pw. NMP Wspomożenia Wiernych w Rumi stał się sanktuarium maryjnym, odbył się tradycyjny pokłon - taniec obrazów (feretronów)
Feretron – przenośny, obustronnie namalowany obraz religijny w ozdobnych ramach, obustronna płaskorzeźba lub figura świętej postaci na podstawie. Na obrazach często przedstawia się wizerunki Chrystusa, Najświętszej Maryi Panny, patronów parafii, postacie szczególnie czczone na danym terenie lub patronów stanów cywilnych, np. Świętego Józefa − patrona ojców, czy zawodów, np. Świętego Izydora – patrona rolników. Obnoszony w czasie procesji w Kościele katolickim. Powstanie wielu feretronów związane jest z działalnością bractw katolickich.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pok%C5%82on_feretron%C3%B3w https://pl.wikipedia.org/wiki/Feretron
Komentarze
Prześlij komentarz