Kosmiczne nazwy dni tygodnia

Kalendarz oparty na bogach i ciałach niebieskich

Czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd pochodzą nazwy dni tygodnia? Wiele z nich ma fascynującą historię, sięgającą czasów starożytnych. Choć w różnych językach mogą brzmieć inaczej, ich pochodzenie łączy się często z planetami, bogami lub tradycjami religijnymi. 

Rzymianie nazwali dni tygodnia po siedmiu znanych planetach – a raczej ciałach niebieskich – które zostały nazwane na cześć rzymskich bogów: Sol, Luna, Mars , Merkury, Jowisz (Jowisz), Wenus i Saturn. Użyte w kalendarzu rzymskim imiona bogów były w dopełniaczu liczby pojedynczej, co oznaczało, że każdy dzień był dniem „przypisanym” pewnemu bogowi.

  • dies Solis , "dzień słońca"
  • dies Lunae , "dzień księżyca"
  • dies Martis , "dzień Marsa" (rzymski bóg wojny)
  • dies Mercurii,  „dzień Merkurego” (rzymski posłaniec bogów i bóg handlu, podróży, kradzieży, elokwencji i nauki). 
  • dies Iovis , „dzień Jowisza” (rzymski bóg, który stworzył grzmoty i błyskawice; patron państwa rzymskiego) 
  • dies Veneris , "dzień Wenus" (rzymska bogini miłości i piękna)
  • dies Saturni , "dzień Saturna" (rzymski bóg rolnictwa)



Nazwy dni tygodnia w językach romańskich

Języki romańskie, takie jak francuski, hiszpański czy włoski, wywodzą nazwy dni z łaciny i nazw planet:

  • Lundi (Lunes, Lunedì) – od księżyca (Luna).
  • Mardi (Martes, Martedì) – od Marsa.
  • Mercredi (Miércoles, Mercoledì) – od Merkurego.
  • Jeudi (Jueves, Giovedì) – od Jowisza.
  • Vendredi (Viernes, Venerdì) – od Wenus.
  • Samedi (Sábado, Sabato) – od szabatu.
  • Dimanche (Domingo, Domenica) – od "Dies Dominicus", czyli "dzień Pański".


Nazwy dni tygodnia w językach germańskich

W językach takich jak angielski czy niemiecki, nazwy dni tygodnia mają korzenie w mitologii nordyckiej i rzymskiej:

  • Monday (Montag) – od księżyca (Moon/Mond).
  • Tuesday (Dienstag) – od nordyckiego boga Tyra (Tiw, Tyr).
  • Wednesday (Mittwoch) – od Odyna (Woden's day, w niemieckim środek tygodnia – "Mittwoch").
  • Thursday (Donnerstag) – od Thora (Thor's day, Donnerstag od Donara – Thora).
  • Friday (Freitag) – od bogini Freji (Freya's day, Freitag).
  • Saturday (Samstag) – od rzymskiego boga Saturna (Saturn's day).
  • Sunday (Sonntag) – od słońca (Sun/Sonne).


Języki japoński 

Japoński (月曜日 – Getsuyōbi):

  • 月曜日 (Getsuyōbi) – "dzień Księżyca" (poniedziałek)
  • 火曜日 (Kayōbi) – "dzień Ognia/Marsa" (wtorek)
  • 水曜日 (Suiyōbi) – "dzień Wody/Merkurego" (środa)
  • 木曜日 (Mokuyōbi) – "dzień Drzewa/Jowisza" (czwartek)
  • 金曜日 (Kin’yōbi) – "dzień Metalu/Wenus" (piątek)
  • 土曜日 (Doyōbi) – "dzień Ziemi/Saturna" (sobota)
  • 日曜日 (Nichiyōbi) – "dzień Słońca" (niedziela)

Japoński system pochodzi od chińskiej astrologii i wpływu kultury zachodniej.


Nazwy dni tygodnia odzwierciedlają wpływy kulturowe i religijne dawnych cywilizacji. W polskim języku są związane głównie z numeracją i tradycją chrześcijańską, podczas gdy w językach germańskich dominują bóstwa mitologiczne, a w romańskich – planety i rzymscy bogowie. W językach azjatyckich natomiast często nawiązują do numeracji, planet oraz tradycyjnych żywiołów.

Komentarze