Kosmiczne nazwy dni tygodnia

Kalendarz oparty na bogach i ciałach niebieskich

Czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd pochodzą nazwy dni tygodnia? Wiele z nich ma fascynującą historię, sięgającą czasów starożytnych. Choć w różnych językach mogą brzmieć inaczej, ich pochodzenie łączy się często z planetami, bogami lub tradycjami religijnymi. 

Rzymianie nazwali dni tygodnia po siedmiu znanych planetach – a raczej ciałach niebieskich – które zostały nazwane na cześć rzymskich bogów: Sol, Luna, Mars , Merkury, Jowisz (Jowisz), Wenus i Saturn. Użyte w kalendarzu rzymskim imiona bogów były w dopełniaczu liczby pojedynczej, co oznaczało, że każdy dzień był dniem „przypisanym” pewnemu bogu.

• dies Solis , "dzień słońca"
• dies Lunae , "dzień księżyca"
• dies Martis , "dzień Marsa" (rzymski bóg wojny)
• dies Mercurii,  „dzień Merkurego” (rzymski posłaniec bogów i bóg handlu, podróży, kradzieży, elokwencji i nauki). 
• dies Iovis , „dzień Jowisza” (rzymski bóg, który stworzył grzmoty i błyskawice; patron państwa rzymskiego) 
• dies Veneris , "dzień Wenus" (rzymska bogini miłości i piękna)
• dies Saturni , "dzień Saturna" (rzymski bóg rolnictwa)

Nazwy dni tygodnia w językach romańskich

Języki romańskie, takie jak francuski, hiszpański czy włoski, wywodzą nazwy dni z łaciny i nazw planet:

• Lundi (Lunes, Lunedì) – od księżyca (Luna).
• Mardi (Martes, Martedì) – od Marsa.
• Mercredi (Miércoles, Mercoledì) – od Merkurego.
• Jeudi (Jueves, Giovedì) – od Jowisza.
• Vendredi (Viernes, Venerdì) – od Wenus.
• Samedi (Sábado, Sabato) – od szabatu.
• Dimanche (Domingo, Domenica) – od "Dies Dominicus", czyli "dzień Pański".

Nazwy dni tygodnia w językach germańskich

W językach takich jak angielski czy niemiecki, nazwy dni tygodnia mają korzenie w mitologii nordyckiej i rzymskiej:

• Monday (Montag) – od księżyca (Moon/Mond).
• Tuesday (Dienstag) – od nordyckiego boga Tyra (Tiw, Tyr).
• Wednesday (Mittwoch) – od Odyna (Woden's day, w niemieckim środek tygodnia – "Mittwoch").

• Thursday (Donnerstag) – od Thora (Thor's day, Donnerstag od Donara – Thora).
• Friday (Freitag) – od bogini Freji (Freya's day, Freitag).
• Saturday (Samstag) – od rzymskiego boga Saturna (Saturn's day).
• Sunday (Sonntag) – od słońca (Sun/Sonne).

Języki japoński 

Japoński (月曜日 – Getsuyōbi):

• 月曜日 (Getsuyōbi) – "dzień Księżyca" (poniedziałek)
• 火曜日 (Kayōbi) – "dzień Ognia/Marsa" (wtorek)
• 水曜日 (Suiyōbi) – "dzień Wody/Merkurego" (środa)
• 木曜日 (Mokuyōbi) – "dzień Drzewa/Jowisza" (czwartek)
• 金曜日 (Kin’yōbi) – "dzień Metalu/Wenus" (piątek)
• 土曜日 (Doyōbi) – "dzień Ziemi/Saturna" (sobota)
• 日曜日 (Nichiyōbi) – "dzień Słońca" (niedziela)

Japoński system pochodzi od chińskiej astrologii i wpływu kultury zachodniej.

Nazwy dni tygodnia odzwierciedlają wpływy kulturowe i religijne dawnych cywilizacji. W polskim języku są związane głównie z numeracją i tradycją chrześcijańską, podczas gdy w językach germańskich dominują bóstwa mitologiczne, a w romańskich – planety i rzymscy bogowie. W językach azjatyckich natomiast często nawiązują do numeracji, planet oraz tradycyjnych żywiołów.