Język gocki – wymarły język wschodniogermański, który był używany przez germańskie plemię Gotów. Jest on znany głównie dzięki tłumaczeniu Biblii dokonanemu przez biskupa Wulfilę w IV wieku. Do nazw wodnych pochodzenia gockiego zaliczyć można m.in. Bug, Odra, San, Skrwa, Tanew, Wiar i Strwiąż oraz nazwy zakończone na -chwa i -bok. Do nazw miejscowych należy Grudziądz. Nazwami górskimi pochodzenia gockiego są Beskid, Beskidy i Bieszczady
Należy zauważyć, że choć gocki jest najstarszym językiem germańskim, którego zabytki się zachowały, to żaden ze współczesnych języków germańskich nie pochodzi bezpośrednio od niego.
Gockie słowa w języku polskim
Niektóre słowa z języka Gotów są pokrewne słowom polskim, ale nie niemieckim:
biada ‘weh!’ (- got. baidjan), bok ‘Seite’ (- got. *bak), ból ‘Schmerz’
-
got. balwjan), brzeg ‘Ufer’ (- got. bairg-), chłop ‘Bauer’ (- got. hilpan /
germ. *helpo), chorągiew ‘Fahne’ (- got. hrugga), chwila ‘Weile’ (- got.
hweila), dług ‘Schuld’ (- got. dulgs), dół ‘Grube’ ( - got. dal),
dział ‘Teil’ (- got. dails), dziarski / darski ‘munter’ (- got. gadaursan),
gamajda ‘Tölpel’ (- got. gamaiBs), Gorazd ‘Personenname’ (- got. *garazds),
gospodarz / gospodnów ‘Hausherr’ (- got. *gastifaBs), gotowy ‘bereit’ (-
got. *gataws), gród / żerdź ‘Burg / Stange’ (- got. gards),
gryka ‘Buchweizen’ (- got. kreks), ino ‘nur’ (- got. ains), kłaść ‘legen’ (-
got. hlaBan), konopie ‘Hanf’ (- got. *hanaps), lico ‘Gesicht’ (- got. leik),
lud / ludzie ‘Volk / Leute’ ( - got. liudan / liuds), łajać ‘schelten’ (-
got. lajan), -mierz - ein Suffix (- got.*-mers), mierzić ‘anekeln’ (- got.
marzjan), mięso ‘Fleisch’ (- got. mimz), móc ‘können’ (- got. magan),
mnogi ‘zahlreich’ (- got. manags), obr / olbrzym ‘Hüne / Riese’ (- got.
abrs), ochabić ‘schonen’ (- got. *gahaban), opona ‘Hülle’ (- got. fana),
pągwica ‘Knopf’ (- got. puggs), pląsać ‘tanzen’ (- got. plinsjan),
płakać ‘weinen’ (- got. flokan), (s)przyjać ‘fördern’ (- got. frijon),
sobota ‘Samstag / Sonnabend’ (- got. *sambato), sok /
osoczyć ‘Rechtssache / ‘bestätigen’ (- got. sokareis), szczyry /
szczery ‘aufrichtig’ (- got. skeirs), ściana ‘Wand’ (- got. stains),
świekra / świekier ‘Schwiegermutter / Schwiegervater’ (- got. swaihra),
trzoda / czereda / kierdel ‘Herde / Schar / Rudel’ (- got. hairda),
walić ‘um)stürzen’ (- got. walwjan), warować ‘sichern’ (- got. warjan),
wiara ‘Glaube’ (- got. (tuz)werjan), wiec ‘Volksversammlung’ (- got. waihts),
włodać / włodarz / włodyka ‘verwalten / Vogt / Herrscher’- got. waldan),
wróg ‘Feind’- got. wargs).
deska ( - got. disks), cętka (- got. kindus), chędogi / chędożyć (- got.
handugs), chleb (- got. hlaifs), chlew (- got. hlaiws), chyz / chyża (- got..
hu:s), cudzy (- got. *tjudi-), duma (- got. dôms), Gdańsk (- got.
*gudiscandja), głaz (- got. *glâza), kocioł (- got. katils), kupić (- got.
kaupôn), kupować (- got. kaupôn), kusić (- got. kausjan), lek (- got. *le:k-
), lekować (- got. le:kinôn), leść (got. lists), lichwa (- got. leihwan), łuk
(- got. *lauks), miecz (- got. me:ki), misa (- got. *me:sa), mzda (- got.
mizda), niebozas (- got. *nabagais), ocet (- got. akeit), osioł (- got.
asilus), pułk (- got. fulks), śćkło / szkło (- got. stikls), wiciądz /
witeź / zwycięski ( - got. Vittingui), wielbłąd (- got. ulbandus), Włoch
(got. walhs).
powyższe wybralem z pracy:
www.fh.ug.gda.pl/images/Czarnecki.pdf
biada ‘weh!’ (- got. baidjan), bok ‘Seite’ (- got. *bak), ból ‘Schmerz’
-got. balwjan), brzeg ‘Ufer’ (- got. bairg-), chłop ‘Bauer’ (- got. hilpan /
germ. *helpo), chorągiew ‘Fahne’ (- got. hrugga), chwila ‘Weile’ (- got.
hweila), dług ‘Schuld’ (- got. dulgs), dół ‘Grube’ ( - got. dal),
dział ‘Teil’ (- got. dails), dziarski / darski ‘munter’ (- got. gadaursan),
gamajda ‘Tölpel’ (- got. gamaiBs), Gorazd ‘Personenname’ (- got. *garazds),
gospodarz / gospodnów ‘Hausherr’ (- got. *gastifaBs), gotowy ‘bereit’ (-
got. *gataws), gród / żerdź ‘Burg / Stange’ (- got. gards),
gryka ‘Buchweizen’ (- got. kreks), ino ‘nur’ (- got. ains), kłaść ‘legen’ (-
got. hlaBan), konopie ‘Hanf’ (- got. *hanaps), lico ‘Gesicht’ (- got. leik),
lud / ludzie ‘Volk / Leute’ ( - got. liudan / liuds), łajać ‘schelten’ (-
got. lajan), -mierz - ein Suffix (- got.*-mers), mierzić ‘anekeln’ (- got.
marzjan), mięso ‘Fleisch’ (- got. mimz), móc ‘können’ (- got. magan),
mnogi ‘zahlreich’ (- got. manags), obr / olbrzym ‘Hüne / Riese’ (- got.
abrs), ochabić ‘schonen’ (- got. *gahaban), opona ‘Hülle’ (- got. fana),
pągwica ‘Knopf’ (- got. puggs), pląsać ‘tanzen’ (- got. plinsjan),
płakać ‘weinen’ (- got. flokan), (s)przyjać ‘fördern’ (- got. frijon),
sobota ‘Samstag / Sonnabend’ (- got. *sambato), sok /
osoczyć ‘Rechtssache / ‘bestätigen’ (- got. sokareis), szczyry /
szczery ‘aufrichtig’ (- got. skeirs), ściana ‘Wand’ (- got. stains),
świekra / świekier ‘Schwiegermutter / Schwiegervater’ (- got. swaihra),
trzoda / czereda / kierdel ‘Herde / Schar / Rudel’ (- got. hairda),
walić ‘
um)stürzen’ (- got. walwjan), warować ‘sichern’ (- got. warjan),wiara ‘Glaube’ (- got. (tuz)werjan), wiec ‘Volksversammlung’ (- got. waihts),
włodać / włodarz / włodyka ‘verwalten / Vogt / Herrscher’
- got. waldan),wróg ‘Feind’
- got. wargs).deska ( - got. disks), cętka (- got. kindus), chędogi / chędożyć (- got.
handugs), chleb (- got. hlaifs), chlew (- got. hlaiws), chyz / chyża (- got..
hu:s), cudzy (- got. *tjudi-), duma (- got. dôms), Gdańsk (- got.
*gudiscandja), głaz (- got. *glâza), kocioł (- got. katils), kupić (- got.
kaupôn), kupować (- got. kaupôn), kusić (- got. kausjan), lek (- got. *le:k-
), lekować (- got. le:kinôn), leść (got. lists), lichwa (- got. leihwan), łuk
(- got. *lauks), miecz (- got. me:ki), misa (- got. *me:sa), mzda (- got.
mizda), niebozas (- got. *nabagais), ocet (- got. akeit), osioł (- got.
asilus), pułk (- got. fulks), śćkło / szkło (- got. stikls), wiciądz /
witeź / zwycięski ( - got. Vittingui), wielbłąd (- got. ulbandus), Włoch
(got. walhs).
powyższe wybralem z pracy:
www.fh.ug.gda.pl/images/Czarnecki.pdf
https://forum.gazeta.pl/forum/w,12217,61517346,61517346,gockie_slowa_w_jezyku_polskim.html
Komentarze
Prześlij komentarz