Erzulie Dantor jest królową Petro oraz matką "Ti Jean Petro" (ducha zapożyczonego z polskiej kultury), przedstawiana jako niezależna czarnoskóra kobieta, opiekuńczo trzymająca swego syna w ramionach. Jest uważana za obrończynię kobiet oraz dzieci. Jest Lwa Pwen, w kontraście z Èrzuli Freda która pobłogosławi cię materialnymi dobrami, Erzulie Dantor podaruje ci duchową wiedzę, która przeprowadzi cię przez materialne życie i świadomość. Bogactwo przekazane przez Erzulie może trwać wieki, przekazywane z generacji na generację i z dziecka na dziecko, gdy zazdrosna Èrzuli Freda może odebrać wszystko w mgnieniu oka.
Erzulie Dantor przedstawia się jako polską Matką Boską Częstochowską, pasującą do oryginalnego opisu ducha (ciemna skóra oraz dwie blizny). Jej kolorami są czarny, niebieski oraz czerwony. Jej ulubionymi ofiarami są czarne świnie, griot oraz rum.
Rodzina Erzulie
Rada
Erzulie Freda (Pani Erzulie)
Erzulie Mansur (Błogosławiona Erzulie) - reprezentuje matczyną miłość i protekcję wobec dzieci
Granne Erzulie (Babcia Erzulie) - reprezentuje dobro i wiedzę starszych kobiet, stąd nazywa się ją babcią. Utożsamia się ją z Św. Anną, matką Maryi.
Petro
Erzulie D'en Tort lub Erzulie Dantor (Erzulie Zła) - chroni kobiety oraz dzieci, a także zsyła zemstę na tych którzy ich skrzywdzili.
Erzulie Balianne (Zakneblowana Erzulie) - "wycisza" (leczy lub uspokaja) serca. Chowa sekrety i zapewnia, aby nie wyszły na światło dzienne. Pomaga ludziom zapomnieć o starych miłościach i uleczyć rany. Osoby przez nią opętane mówią w sposób, jakby mieli zakneblowane usta.
Erzulie Mapiangue (Mamuśka Erzulie) - zajmuje się ochroną nienarodzonych dzieci i noworodków. Podczas opętania osoby często układają się w pozycję przybieraną przez dzieci podczas porodu, płacząc z bólu.
Erzulie Yeux Rouge lub Erzulie Ge-Rouge (Czerwonooka Erzulie) - mści się na niewiernych osobach w związku.
Erzulie Toho - poradza zazdrosnym lub zlekceważonym w związku.
Inne
Erzulie La Flambeau (Erzulie Pochodni)
Erzulie Wangol (Erzulie Świętego Sztandaru)
Czarna Madonna z Częstochowy, jedna z najsłynniejszych katolickich ikon, stanowi wzór dla haitańskiej bogini voodoo, która opiekuje się lesbijkami.
Tradycyjne wyobrażenia Erzuli Dantor, obrończyni lesbijek w voodoo, są oparte na wizerunku Czarnej Madonny z Częstochowy. Łączą je nawet te same szramy na ciemnej skórze prawego policzka.
Każdego roku ponad 100 000 ludzi ogląda w Polsce oryginalną ikonę Czarnej Madonny z Częstochowy w jednym z najbardziej popularnych sanktuariów katolickich na świecie. Jan Paweł II, polski papież, był jej szczególnie oddany. Niewielu podejrzewa, że otoczona czcią ikona ma coś wspólnego z lesbijkami.
Matka Boża Częstochowska jest jedną z dziesiątek Czarnych Madonn obecnych w Europie od czasów średniowiecza. Nie wiadomo z jakiego powodu mają one ciemną karnację, ale istnieją spekulacje, w myśl których miało to pasować do koloru skóry tubylców, albo że poczerniały od dymu i ze starości. Niektórzy widzą ciemną skórę jako metaforę ziemi albo nawiązanie do oblubienicy z Pieśni nad Pieśniami, która ogłasza: „Śniada jestem, lecz piękna”.
O Czarnych Madonnach mówi się, że uosabiają cień boskiej kobiecości, podświadome i nieprzewidywalne jej aspekty, zwykle pogrzebane lub pogrążone w ciemności. Erzulie Dantor objawia ukryte więzi Marii z lesbijkami.
Legenda głosi, że częstochowski wizerunek Marii namalował św. Łukasz Ewangelista, gdy dzieliła z nim opowieści o Jezusie, które następnie zapisał w swojej Ewangelii. Ikona podróżowała z Jeruzalem, przez Turcję i Ukrainę, do Polski, gdzie dotarła w 1382 r. Jej znaczenie jest tak duże, że ma ona nawet swoje własne święto, 26 sierpnia, na pamiątkę dnia, w którym zawitała do swojego obecnego domu. W XV w. rabusie wyrwali dwa klejnoty z jej policzka, pozostawiając charakterystyczną podwójną bliznę.
Wydarzenia na Haiti pchnęły Matkę Bożą Częstochowską w nową stronę. W XVIII w. przywieziono tam z Afryki setki tysięcy niewolników, których zmuszono do ciężkiej pracy i konwersji na chrześcijaństwo. Rozwinęli oni synkretyczną, hybrydową formę chrześcijaństwa mieszanego z voodoo, religią, która odziedziczyli po przodkach z Afryki Zachodniej.
Obrazy Czarnej Madonny przywiozło ze sobą na Haiti 5000 polskich żołnierzy, walczących „po obu stronach barykady” w haitańskiej rewolucji, która rozpoczęła się w 1802 r. Madonna doznała przemiany w Erzulię Dantor, gdy Haitańczycy włączyli ją do voodoo.
Erzuli Dantor jest loa albo lwa (duchem voodoo), uznawanym za patronkę lesbijek. Jej imię pisze się na wiele sposobów, jak np. Ezili Danto. Gorącą miłością darzy ona i broni kobiety, dzieci, szczególnie lesbijki, niezależne businesswomen, niezamężne maki i tych, którzy doświadczyli przemocy domowej. Podobno mści się na agresywnych mężach i niewiernych kochankach. Wojowniczka z blizną na twarzy Erzulie Dantor wyzwoliła niewolników, dopomagając w rozpoczęciu i zwycięstwie rewolucji haitańskie. Uwielbia noże, rum i papierosy bez filtra.
Jak Matka Boża z Częstochowy, trzyma na rękach dziecko z księgą. Jednak nie jest to Jezus trzymający Ewangelie, lecz jej córka Anais. Kościół katolicki na Haiti nie utożsamia tych obrazów ani z Erzulie Dantor ani z Marią, lecz ze św. Barbarą Afrykańską. Erzulie Dantor jest samotną matką, ale niektórzy uważają, że sama jest osobą biseksualną albo lesbijką.
Dwie szramy na jej policzku wyjaśnia się jako blizny po plemiennym rytuale albo walce z Erzulie Freda, jej obdarzoną jasną karnacją i kokieteryjnie kobiecą siostrą. Erzulie Freda, bogini miłości i seksualności, jest patronką gejów, a szczególnie drag queen, i kobiecości. Kojarzy się ją z wizerunkami pogrążonej w żałobie Marii jako Matki Bożej Bolesnej.
Erzulie Dantor przedstawia się jako polską Matką Boską Częstochowską, pasującą do oryginalnego opisu ducha (ciemna skóra oraz dwie blizny). Jej kolorami są czarny, niebieski oraz czerwony. Jej ulubionymi ofiarami są czarne świnie, griot oraz rum.
Wtorki są dniami przeznaczonymi na oddawanieczci Erzilie Dantor. Czczenie odbywa się zazwyczaj w samotności przed ołtarzem oznaczonym kolorami niebieskim, czarnym i czerwonym. Najczęściej składane ofiary to crème de cacao, klejnoty, złote pierścienie i Agua de Florida. Na jej urodziny główną ofiarą jest zazwyczaj dzik.
W mitologii haitańskiej istnieje wiele bytów duchowych, lub lwa , które działają pomiędzy światem śmiertelnym a światem boskim. Erzulie to duchy żeńskie, które uosabiają różne aspekty kobiecości. Erzuile Freda jest Radą Loa, która reprezentuje romantyczną miłość i erotyczną seksualność, podczas gdy Erzulie Dantor jest Petro i reprezentuje pracowitą, a czasami wściekłą matkę, chociaż wiadomo, że przyjmuje również własnych kochanków. Uważa się, że ma własne dzieci w niektórych historiach, takich jak Ti-Jean Petwo, i jest żarliwą obrończynią młodzieży i marginalizowanych.
Erzulie Freda jest rywalką Dantor i mówi się, że to ona jest odpowiedzialna za pozostawienie blizn na policzku Dantor - znanych jako twa màk - podczas kłótni o miłość Ogou, zgodnie z niektórymi legendami. Inną różnicą między nimi jest to, że Freda ma jasną karnację i jest stosunkowo bogata, co wskazuje na jej status kobiety z wyższej klasy. Tak więc Erzulie Dantor silnie rezonuje z kobietami z niższej klasy w społeczeństwie haitańskim.
Inne opowieści w tej religii wskazują, że Erzulie Dantor nie mówi, ponieważ inni haitańscy rewolucjoniści obcięli jej język, bojąc się, że ich zdradzi. Z tego powodu podczas opętania wypowiada tylko sylaby i może stać się niezwykle zła i mściwa, do tego stopnia, że jest uważana za złą, choć z natury taka nie jest.
Gniew Dantor ma moc niszczenia, a jej gwałtowne niezadowolenie zyskało jej reputację czerwonookiej, „Èzili je wouj”. Jej niszczycielskie moce często przybierają formę klęsk żywiołowych i sił natury. Mówi się nawet, że jej gniew może dotknąć tych, którzy ją rozgniewali, niezwykle bolesnymi chorobami. W książce Zory Neale Hurston Haiti and Their Eyes Were Watching God gniew Danto Ezili jest opisany jako „gwałtowne przypomnienie ludziom, że ich bierna wiara w Euro-Amerykanów lub chrześcijaństwo, aby określić ich los, jest błędna”.
Ostatecznie Erzulie Dantor „wścieka się i niszczy, ale też cierpi”, co jest znane z problemów z płodnością, których doświadczają kobiety, w tym afazji. Jednak w głębi duszy jest oddaną i bezinteresowną matką, gotową zrobić wszystko, co możliwe, aby chronić tych, których kocha i o których się troszczy, a nawet „wywrócić świat do góry nogami”. Od tych, którzy czczą Dantor, oczekuje się, że będą jej służyć z tą samą niegasnącą lojalnością, a także ostrożnością.
Rodzina Erzulie
Rada
Erzulie Freda (Pani Erzulie)
Erzulie Mansur (Błogosławiona Erzulie) - reprezentuje matczyną miłość i protekcję wobec dzieci
Granne Erzulie (Babcia Erzulie) - reprezentuje dobro i wiedzę starszych kobiet, stąd nazywa się ją babcią. Utożsamia się ją z Św. Anną, matką Maryi.
Petro
Erzulie D'en Tort lub Erzulie Dantor (Erzulie Zła) - chroni kobiety oraz dzieci, a także zsyła zemstę na tych którzy ich skrzywdzili.
Erzulie Balianne (Zakneblowana Erzulie) - "wycisza" (leczy lub uspokaja) serca. Chowa sekrety i zapewnia, aby nie wyszły na światło dzienne. Pomaga ludziom zapomnieć o starych miłościach i uleczyć rany. Osoby przez nią opętane mówią w sposób, jakby mieli zakneblowane usta.
Erzulie Mapiangue (Mamuśka Erzulie) - zajmuje się ochroną nienarodzonych dzieci i noworodków. Podczas opętania osoby często układają się w pozycję przybieraną przez dzieci podczas porodu, płacząc z bólu.
Erzulie Yeux Rouge lub Erzulie Ge-Rouge (Czerwonooka Erzulie) - mści się na niewiernych osobach w związku.
Erzulie Toho - poradza zazdrosnym lub zlekceważonym w związku.
Inne
Erzulie La Flambeau (Erzulie Pochodni)
Erzulie Wangol (Erzulie Świętego Sztandaru)
Czarna Madonna z Częstochowy, jedna z najsłynniejszych katolickich ikon, stanowi wzór dla haitańskiej bogini voodoo, która opiekuje się lesbijkami.
Tradycyjne wyobrażenia Erzuli Dantor, obrończyni lesbijek w voodoo, są oparte na wizerunku Czarnej Madonny z Częstochowy. Łączą je nawet te same szramy na ciemnej skórze prawego policzka.
Każdego roku ponad 100 000 ludzi ogląda w Polsce oryginalną ikonę Czarnej Madonny z Częstochowy w jednym z najbardziej popularnych sanktuariów katolickich na świecie. Jan Paweł II, polski papież, był jej szczególnie oddany. Niewielu podejrzewa, że otoczona czcią ikona ma coś wspólnego z lesbijkami.
Matka Boża Częstochowska jest jedną z dziesiątek Czarnych Madonn obecnych w Europie od czasów średniowiecza. Nie wiadomo z jakiego powodu mają one ciemną karnację, ale istnieją spekulacje, w myśl których miało to pasować do koloru skóry tubylców, albo że poczerniały od dymu i ze starości. Niektórzy widzą ciemną skórę jako metaforę ziemi albo nawiązanie do oblubienicy z Pieśni nad Pieśniami, która ogłasza: „Śniada jestem, lecz piękna”.
O Czarnych Madonnach mówi się, że uosabiają cień boskiej kobiecości, podświadome i nieprzewidywalne jej aspekty, zwykle pogrzebane lub pogrążone w ciemności. Erzulie Dantor objawia ukryte więzi Marii z lesbijkami.
Legenda głosi, że częstochowski wizerunek Marii namalował św. Łukasz Ewangelista, gdy dzieliła z nim opowieści o Jezusie, które następnie zapisał w swojej Ewangelii. Ikona podróżowała z Jeruzalem, przez Turcję i Ukrainę, do Polski, gdzie dotarła w 1382 r. Jej znaczenie jest tak duże, że ma ona nawet swoje własne święto, 26 sierpnia, na pamiątkę dnia, w którym zawitała do swojego obecnego domu. W XV w. rabusie wyrwali dwa klejnoty z jej policzka, pozostawiając charakterystyczną podwójną bliznę.
Wydarzenia na Haiti pchnęły Matkę Bożą Częstochowską w nową stronę. W XVIII w. przywieziono tam z Afryki setki tysięcy niewolników, których zmuszono do ciężkiej pracy i konwersji na chrześcijaństwo. Rozwinęli oni synkretyczną, hybrydową formę chrześcijaństwa mieszanego z voodoo, religią, która odziedziczyli po przodkach z Afryki Zachodniej.
Obrazy Czarnej Madonny przywiozło ze sobą na Haiti 5000 polskich żołnierzy, walczących „po obu stronach barykady” w haitańskiej rewolucji, która rozpoczęła się w 1802 r. Madonna doznała przemiany w Erzulię Dantor, gdy Haitańczycy włączyli ją do voodoo.
Erzuli Dantor jest loa albo lwa (duchem voodoo), uznawanym za patronkę lesbijek. Jej imię pisze się na wiele sposobów, jak np. Ezili Danto. Gorącą miłością darzy ona i broni kobiety, dzieci, szczególnie lesbijki, niezależne businesswomen, niezamężne maki i tych, którzy doświadczyli przemocy domowej. Podobno mści się na agresywnych mężach i niewiernych kochankach. Wojowniczka z blizną na twarzy Erzulie Dantor wyzwoliła niewolników, dopomagając w rozpoczęciu i zwycięstwie rewolucji haitańskie. Uwielbia noże, rum i papierosy bez filtra.
Jak Matka Boża z Częstochowy, trzyma na rękach dziecko z księgą. Jednak nie jest to Jezus trzymający Ewangelie, lecz jej córka Anais. Kościół katolicki na Haiti nie utożsamia tych obrazów ani z Erzulie Dantor ani z Marią, lecz ze św. Barbarą Afrykańską. Erzulie Dantor jest samotną matką, ale niektórzy uważają, że sama jest osobą biseksualną albo lesbijką.
Dwie szramy na jej policzku wyjaśnia się jako blizny po plemiennym rytuale albo walce z Erzulie Freda, jej obdarzoną jasną karnacją i kokieteryjnie kobiecą siostrą. Erzulie Freda, bogini miłości i seksualności, jest patronką gejów, a szczególnie drag queen, i kobiecości. Kojarzy się ją z wizerunkami pogrążonej w żałobie Marii jako Matki Bożej Bolesnej.
Według ekspertów Voodoo z Haiti i Luizjany, Erzulie jest duchem pośredniczącym między Bondye (Bogiem) a ludźmi, podobnie jak Czarna Madonna jest świętą pośredniczącą między wiernymi a jej synem Chrystusem Panem.
erzulie-dantor-lwa
Erzulie Dantor
Erzulie Dantor i Erzulie Freda to jedne z wielu duchów voodoo, które wydają się LGBT, androgenicznymi lub queerowymi. Wiele innych opisali Randy P. Connor i David Hatfield Sparks w “Queering Creole Spiritual Traditions: Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Participation in African-Inspired Traditions in the Americas”.
Te queerowe bóstwa voodoo to między innymi La Sirene, panseksualna syrena, która włada morzami; La Balen, jej tajemnicza męska przyjaciółka lesbijka, którą często przedstawia się jako wieloryba; transgenderowe bóstwo Mawu-Lisa, patron[ka] artystów i rzemieślników; androgeniczny Legba, rodzaj Chrystusa, który pośredniczy między żywymi a umarłymi; Ayido Wedo i Danbala, małżeństwo queerowych węży tęczowych, które przynosi powodzenie, radość i pokój; skomplikowana w sensie płciowym rodzina Gede, która kieruje przejściem na tamten świat, i wiele innych. Każdy loa albo duch może posiąść lub zawrzeć duchowe małżeństwo z praktykującymi voodoo obydwu płci, co tworzy wiele queerowych możliwości.
Czarne Madonny wciąż inspirują artystów, takich jak Christine Freeman ze Springfield w Illinois, która zgodziła się udostępnić swój obraz na blogu Jesus in Love [my ilustrujemy tekst innym wizerunkiem Erzulie Dantor, zaś obraz Christie Freeman można zobaczyć tutaj]. Jedną z najlepiej znanych a zarazem najbardziej kontrowersyjnych współczesnych wersji Czarnej Madonny jest The Holy Virgin autorstwa brytyjskiego artysty Chrisa Ofili. Otoczył on stylizowaną Czarną Madonne m.in. wizerunkami odchodów słonia i obrazami zaczerpniętymi z pornografii oraz filmów z gatunku blaxploitation. Używając szoku do krytyki rozgraniczenia na to, co sakralne i to, co profaniczne, rozwścieczył religijną prawicę.
W przeszłości wielu kościelnych oficjeli atakowało takie wizerunki jak Erzulie Dantor jako nieuprawnione i niezgodne z chrześcijaństwem. Ale wielu haitańskich chrześcijan po dziś dzień postrzega voodoo jako sposób wzmocnienia swojej wiary.
Wykorzystano następujące teksty (w j. angielskim):
“Black Madonnas and other Mysteries of Mary” by Ella Rozett (interfaithmary.net)
Erzulie Dantor (Qualia Encyclopedia of Gay Folklife)
Christianity and Vodou (Wikipedia)
Read online: “Queering Creole Spiritual Traditions: Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Participation in African-Inspired Traditions in the Americas” by Randy P. Conner and David Hatfield Sparks
“The Moonlit Path: Reflections on the Dark Feminine” edited by Fred Gustafson (9 of 16 essays are on the Black Madonna with authors such as theologian Matthew Fox)
erzulie-dantor-lwa
Erzulie Dantor
Erzulie Dantor i Erzulie Freda to jedne z wielu duchów voodoo, które wydają się LGBT, androgenicznymi lub queerowymi. Wiele innych opisali Randy P. Connor i David Hatfield Sparks w “Queering Creole Spiritual Traditions: Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Participation in African-Inspired Traditions in the Americas”.
Te queerowe bóstwa voodoo to między innymi La Sirene, panseksualna syrena, która włada morzami; La Balen, jej tajemnicza męska przyjaciółka lesbijka, którą często przedstawia się jako wieloryba; transgenderowe bóstwo Mawu-Lisa, patron[ka] artystów i rzemieślników; androgeniczny Legba, rodzaj Chrystusa, który pośredniczy między żywymi a umarłymi; Ayido Wedo i Danbala, małżeństwo queerowych węży tęczowych, które przynosi powodzenie, radość i pokój; skomplikowana w sensie płciowym rodzina Gede, która kieruje przejściem na tamten świat, i wiele innych. Każdy loa albo duch może posiąść lub zawrzeć duchowe małżeństwo z praktykującymi voodoo obydwu płci, co tworzy wiele queerowych możliwości.
Czarne Madonny wciąż inspirują artystów, takich jak Christine Freeman ze Springfield w Illinois, która zgodziła się udostępnić swój obraz na blogu Jesus in Love [my ilustrujemy tekst innym wizerunkiem Erzulie Dantor, zaś obraz Christie Freeman można zobaczyć tutaj]. Jedną z najlepiej znanych a zarazem najbardziej kontrowersyjnych współczesnych wersji Czarnej Madonny jest The Holy Virgin autorstwa brytyjskiego artysty Chrisa Ofili. Otoczył on stylizowaną Czarną Madonne m.in. wizerunkami odchodów słonia i obrazami zaczerpniętymi z pornografii oraz filmów z gatunku blaxploitation. Używając szoku do krytyki rozgraniczenia na to, co sakralne i to, co profaniczne, rozwścieczył religijną prawicę.
W przeszłości wielu kościelnych oficjeli atakowało takie wizerunki jak Erzulie Dantor jako nieuprawnione i niezgodne z chrześcijaństwem. Ale wielu haitańskich chrześcijan po dziś dzień postrzega voodoo jako sposób wzmocnienia swojej wiary.
Wykorzystano następujące teksty (w j. angielskim):
“Black Madonnas and other Mysteries of Mary” by Ella Rozett (interfaithmary.net)
Erzulie Dantor (Qualia Encyclopedia of Gay Folklife)
Christianity and Vodou (Wikipedia)
Read online: “Queering Creole Spiritual Traditions: Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Participation in African-Inspired Traditions in the Americas” by Randy P. Conner and David Hatfield Sparks
“The Moonlit Path: Reflections on the Dark Feminine” edited by Fred Gustafson (9 of 16 essays are on the Black Madonna with authors such as theologian Matthew Fox)
Ezili Dantor i rewolucja haitańska
Czarna Madonna Częstochowska
Uważa się, że bunt niewolników z 1791 r. rozpoczął się od paktu, który nastąpił po wielkiej uczcie na cześć Ezili Dantor. Z tego powodu jest uważana za narodową Lwa . Uważana za nieustraszoną wojowniczkę w Narodzie Petro ( Petwo Nanchon w kreolskim haitańskim ), Dantor była popularna wśród samotnych matek w latach 80. i 90. na Haiti i w Republice Dominikany.
Synkretyczne współczesne przedstawienia Dantor niekiedy łączą ją z Matką Boską Salwatoris, zwłaszcza te przedstawiane z dziećmi; przykładami są Matka Boska z Lourdes i Matka Boska z Góry Karmel. Najczęściej jednak kojarzona jest z Czarną Madonną Częstochowską, patronką Polski .
Hipoteza pierwotnego związku Ezili Dantora z Czarną Madonną Częstochowską ma swoje źródło w kopiach ikony przywiezionych na Haiti przez polskich żołnierzy wysłanych na rozkaz Napoleona Bonaparte, aby stłumić trwającą wówczas wciąż rewolucję haitańską. Uważa się, że polski legion widział walkę narodu polskiego podczas rozbiorów Polski w walce haitańskich niewolników o ich wolność, a w rezultacie polscy żołnierze ostatecznie zwrócili się przeciwko armii francuskiej, aby dołączyć do haitańskich niewolników. W wyniku tego działania, podczas masakry Jean-Jacques'a Dessalines'a w 1804 r. , która miała miejsce wkrótce po zwycięstwie Haiti; Polacy pozostali przy życiu i otrzymali obywatelstwo nowo założonej Republiki Haiti . Potomkowie tych żołnierzy nadal żyją na wyspie, a konkretnie w miejscowości Cazale.
http://dstp.rel.pl/?p=7652
https://pl.wikipedia.org/wiki/Erzulie
https://pl.wikipedia.org/wiki/Erzulie
https://pl.wikipedia.org/wiki/Erzulie
https://pl.wikipedia.org/wiki/Erzulie
Oto Èrzulie Dantòr, czyli Matka Boska Częstochowska w wersji voodoo, patronka kobiet i dzieci. Czy to też profanacja? pic.twitter.com/Ih7yU3COYC— Maciej Józefowicz (@jozefowicz) 6 maja 2019
Komentarze
Prześlij komentarz