Esperanta Civito
Esperanta Civito (fr. Cité Esperantienne) jest nieterytorialnym tworem politycznym, który organizuje się jako podmiot prawa międzynarodowego z esperanto jako językiem urzędowym. Oficjalnie powstał 2 czerwca 2001 roku, a jego głównymi cechami charakterystycznymi są federalna struktura organizacyjna, jako związek różnych jednostek esperanckich, oraz ius sermonis, czyli zasada, że obywatelstwo można przypisać na podstawie przynależności do grupy językowej (esperanto), a nie na podstawie krwi lub ziemi.
Organizacja
Obywatelstwo esperanckie można sobie wyobrazić jako próbę nadania diasporze esperanckiej instytucjonalności. Pakt o obywatelstwie został podpisany w Szwajcarii, w La Chaux-de-Fonds, w 1998 r., a z niego w 2001 r. narodziła się organizacja, podpisując Konstytucję Sabbioneta.
Esperanta Civito to kolektyw, który ma na celu zacieranie więzi między esperantystami, którzy czują, że nie należą do ruchu, ale do diasporycznej i bezpaństwowej grupy językowej. Dlatego obywatelstwo nie jest państwem, nie ma ideologii ani terytorium. Pod tym względem przypomina takie podmioty jak Zakon Maltański czy Stolica Apostolska.
Idee bliskie Obywatelom to szacunek dla praw człowieka, przywiązanie do modelu federalnego i niescentralizowanego, a także idea, że esperanto jest nie tylko narzędziem komunikacji czy kompozycji artystycznej, ale także i przede wszystkim cechą tożsamości, czyli częścią tożsamości esperantysty. Pojęcie to należy do nurtu myśli raumizmu.
Celem EC jest promowanie jego ponadnarodowych wartości i podkreślenie funkcji esperanto jako alternatywnego języka komunikacji dla społeczności diasporycznej, a nie drugiego języka dla całej ludzkości.
Organizacja składa się z organów konsorcjum (paktintaj establoj), które stanowią "federalne" podmioty organizacji:
| Agencja | Kraj |
|---|---|
| Esperanto-Societo Sukceso | Bułgaria |
| Heroldo de Esperanto | Szwajcaria |
| Centrum Kultury Esperanto | Szwajcaria |
| Literatura Foiro | Szwajcaria |
| Esperanto Domo de Kulturo | Bułgaria |
| Kooperativo de Literatura Foiro | Szwajcaria |
| Interlingvistika Centro | Szwajcaria |
| Esperanta PEN-Centro | Szwajcaria |
| Esperanto Poitou-Charentes | Francja |
| Zwiadowcy ASSI | Włochy |
| Feminisma Esperanta Movado | Szwajcaria |
| Studenta Esperanta Ligo | Włochy |
| Kooperativo Esperanto-Amikaro | Wenezuela |
| Socio Internacia por Paco Universala | Burundi |
| Hilelista Esperanto-Komunumo | Kamerun |
| Esperanta Naturamikaro | Hiszpania |
| Société Solidareco Bona Volo | Kongo |
| Fajszi Amika Rondo | Węgry |
| Kotdivuara Esperanto-Asocio | Wybrzeże Kości Słoniowej |
| Islama Esperanto Klubo | Burundi |
| Unio de Esperantistoj por la Disvolvo de Uviro | Kongo |
| Afrika Esperanto-Instituto | Burundi |
| Civila Esperanta Servo | Burundi |
Karta Konstytucyjna
Podstawowe normy EC są wymienione w Karcie Konstytucyjnej z 2001 roku, która opiera się na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (1948) i Pakcie o Obywatelstwie Esperanckim (1998).
Obywatelstwo ma strukturę podobną do republiki prezydenckiej. Instytucją ustawodawczą jest Parlament, w skład którego wchodzi Forum (reprezentujące członków konsorcjum) i Senat (reprezentujący obywateli): obu izbom przewodniczy konsul. Stoi on również na czele władzy wykonawczej, sprawowanej przez Kapitułę: obok Konsula zasiada tu Pierwszy Wicekonsul (wybierany na podstawie biletu z Konsulem w czasie wyborów) oraz pozostali wicekonsulowie (maksymalnie siedmiu). Władza sądownicza należy do Trybunału, wybieranego co dwa lata przez Forum, izbę wyższą.
Będąc podmiotem federalnym, instytucje obywatelstwa są pomocnicze w stosunku do organów konsorcjum: kapituła nie ma prawa wkraczać w ich kompetencje ani odbierać im prerogatyw. Wręcz przeciwnie, z punktu widzenia zasady pomocniczości, obywatelstwo ma tendencję do faworyzowania delegowania kompetencji podmiotom, zamiast tworzenia doraźnych instytucji do ich realizacji.
Życie polityczne
Protagonistami życia politycznego są partie, które biorą udział w wyborach do Senatu za pośrednictwem list. Od 2001 roku Zielona Lista (postępowa, ekologiczna i świecka) zawsze miała większość w Senacie, w związku z czym wszyscy dotychczas zainstalowani konsulowie wywodzą się z tej frakcji. Konserwatywna i konfesyjna Biała Lista zawsze była głównym ugrupowaniem opozycyjnym, choć od kilku lat istnieje socjalistyczna Czerwona Lista.
Co pięć lat odbywają się wybory do Senatu. Forum nie jest wybierane przez obywateli, jest izbą przedstawicielską podmiotów; Członkowie Forum są w rzeczywistości mianowani przez nich i mają teoretycznie nieograniczony mandat, tak długo, jak długo organ ten utrzymuje tę delegację. Jednak ordynacja wyborcza, która jest zgodna z metodą D'Hondta, przyznaje zwycięskiej liście sześć miejsc w Senacie, jako nagrodę.
Symbole
Oprócz wyżej wymienionych instytucji, EC ma wiele innych cech podobnych do tych, które zwykle przynależą do państwa, z wyjątkiem oczywiście terytorium i armii. Należą do nich:
- Flaga (tradycyjna flaga ruchu);
- Hymn (La Espero);
- Bank Obywatelski;
- Komitet Językowy;
- Motto: (E pluribus ultra, "od wielu, poza");
- Biuletyn Urzędowy (Heroldo Komunikas);
- Święta (14 kwietnia, Dzień Pamięci Pionierów; 2 czerwca, Dzień Języka Esperanto; 10 sierpnia, Dzień Esperanto Civito; 15 grudnia, Dzień Kultury Esperanto).
| Jaro (Biało-Czerwony | 2006 | 2011 | 2016 | 2019 | 2024 |
|---|---|---|---|---|---|
| Civitanoj powiedział: | 275 | 401 | 433 | 459 | 432 |
Prawdą jest, że esperanto ma obecnie najlepsze i najjaśniejsze nadzieje na przyszłość: a jednak, wystarczająco nauczony doświadczeniem, nie jestem optymistą! Był czas, gdy Volapük stał jeszcze świetlistej, a jednak… Volapük upadł błyskawicznie i ze wszystkich jego najjaśniejszych nadziei nic nie pozostało! Nawet gdyby wszystkie akademie świata zaakceptowały esperanto, nawet gdyby miliony ludzi go używały, nie ma gwarancji, że w ciągu roku nie zostanie nagle odrzucone i zapomniane na zawsze! Jeśli raz „wyjdzie z mody”, najprędzej zginie na zawsze. Język międzynarodowy umocni się na zawsze tylko wtedy, gdy znajdzie się grupa ludzi, która zaakceptuje go jako swój język rodzinny, dziedziczny. Setka takich osób jest nieskończenie ważniejsza dla idei języka neutralnego niż miliony innych ludzi. Dziedziczny język najmniejszych i najsłabszych ludów ma o wiele bardziej gwarantowane i niegasnące życie niż język bez ludu, którym posługiwałyby się nawet miliony ludzi. Tak, jestem głęboko przekonany, że ani rozwiązanie kwestii hebrajskiej, ani zakorzenienie języka neutralnego nigdy nie będzie możliwe bez hilelizmu, czyli bez stworzenia neutralnego ludu.
Stworzenie małego, neutralnego ludu, w którym wszystkie narody świata mogłyby stopniowo się łączyć i rozpływać, jest celem mojego życia. Esperanto jest tylko częścią tej ogólnej idei. Aby jednak ta ogólna idea (której wielu esperantystów z pewnością nie zechce zaakceptować) nie przeszkadzała w rozwoju esperantyzmu, nie będę jej łączył z esperanto, lecz zaproponuję na kongresie [w Genewie] utworzenie wśród siebie grupy esperantystów – „humanistów”.
Ten niewielki naród, który miałby mieć swoje stałe centrum kulturalne w jednym z miast neutralnej Szwajcarii, stanowiłby fundamentalną grupę, która stopniowo wchłaniałaby coraz więcej ludzi ze wszystkich narodów i stałaby się początkiem przyszłej, zjednoczonej językowo i religijnie ludzkości.
Komentarze
Prześlij komentarz