Wielkimi krokami zbliża się nasz najnowszy film na YT dotyczący religijności neandertalczyka! 🎬 Dzisiaj chcieliśmy pokrótce opisać kult niedźwiedzia, który mógł (choć niekoniecznie musiał) go charakteryzować. To tak, aby wzniecić bardziej Wasze oczekiwanie na materiał wideo 
Na początku należy zauważyć, że ów kult jest rozpowszechniony wśród arktycznych ludów zbieracko-łowieckich, gdzie ma związek z rytmem przyrody oraz wiosennym odradzaniem. Być może więc taką samą funkcję pełnił u naszego wymarłego kuzyna? 🤔
➡️ Paleoantropolodzy Eugène Bonifay i Bernard Vandermeersch twierdzili, że neandertalczyk wiązał niedźwiedzia z wiarą w zmartwychwstanie ze względu na jego zdolność do hibernacji i spożywał go w jaskini podczas posiłków pogrzebowych.
Odkrycia w jaskini Drachenloch w Alpach szwajcarskich mogą wskazywać na rozpowszechnienie kultu niedźwiedzia w środkowym paleolicie. Przyrodnik Emil Bächler (1868 - 1950) odkrył tam oraz w pobliskich jaskiniach wiele czaszek i kości niedźwiedzi, stanowiących oddzielny grobowiec. ☠️
O ile prof. André Leroi-Gourhan (1911 - 1986) uważał, że były to zupełnie przypadkowo ułożone szczątki niedźwiedzi, które zmarły w naturalny sposób, to Bächler upierał się, że te terytoria nie były zamieszkiwane przez niedźwiedzie, więc neandertalczycy pochowali je tam celowo. Tylko w jakim celu? 💡
Warto odnotować, że w Regourdou w południowej Francji napotkano podobne zjawisko. Prostokątny dół zawierał szczątki, z których większość stanowiły czaszki, przynajmniej dwudziestu niedźwiedzi, przykryte masywną kamienną płytą ważącą prawie tonę. Znajdujące się w pobliżu szczątki neandertalczyka posiadały do "dyspozycji" różne przedmioty, w tym niedźwiedzią kością ramienną, co zostało zinterpretowane jako ofiary grobowe.
W Basua we Włoszech odnaleziono z kolei stalagmit, naturalnie ukształtowany w zarys ciała niedźwiedzia, noszący ślady obrzucania gliną. Jako że kości niedźwiedzia leżały dodatkowo porozrzucane na podłodze, to sugeruje się, że mógł być to ślad działalności rytualnej 🐻
Prof. Franciszek Rosiński spekuluje, że przechowywanie odpowiednio zabezpieczonych czaszek i innych kości niedźwiedzich może wskazywać na kultowe potraktowanie tych zwierząt. Mogłyby one wówczas mieć charakter magiczny i totemistyczny.
Prof. Andrzej Szyjewski donosi, że mimo dużych rozmiarów niedźwiedź jaskiniowy był nieszkodliwym roślinożercą, często zamieszkującym te same jaskinie co przedstawiciele kultury mustierska, czyli kultury neandertalczyka klasycznego. W czasie snu zimowego, całkowicie bezbronny, mógł być wykorzystywany jako "żywa lodówka" ❄️ Jeżeli pełnił rolę religijną, to jako zwierzę opiekuńcze.
Nie da się także wykluczyć hipotezy, że podobnie jak inne zwierzęta, np. kozioł (Teszik-Tasz, Uzbekistan) czy dzik (Magharat as-Suchul, Izrael) był uznawany za przewodnika do świata zmarłych. Ale czy nie są to tyle nasze nadinterpretacje? Kości, niestety nie mówią...
Na rozgrzewkę, przed najbliższym filmem, mamy dla Was neandertalską niespodziewajkę! Dziś serwujemy... kanibalizm. Gotowi? 🤭
Hiszpański paleoantropolog Juan Luis Arsuaga uważa, że przynajmniej niektórzy neandertalczycy byli kanibalami. Ale czy miało to jakikolwiek związek z religią? 🤔
Po pierwsze, musimy być bardzo ostrożni przy interpretowaniu dowodów. Dobitnie obrazuje to przypadek Monte Circeo we Włoszech, gdzie odkryto pozbawioną żuchwy czaszkę neandertalczyka. Jej otwór potyliczny został powiększony i odłamany po to, aby mózg został wydobyty i skonsumowany. Jednakże szczegółowa analiza czaszki nie wykazała śladów nacięć czy zadrapań związanych z praktykami kanibalistycznymi. Prawdopodobnie za całą tę sytuację odpowiedzialna była... hiena jaskiniowa 🙄
W Krapinie w Chorwacji w 1899 roku odnaleziono okaleczone szczątki dwudziestu neandertalczyków, mężczyzn, kobiet oraz dzieci 💀 Spekuluje się, że osoby te mogły zostać zjedzone, biorąc pod uwagę, że duża ilość kości zwierzęcych nie wskazywała na brak pożywienia. Analiza przeprowadzona na tych szczątkach wykazała, że neandertalczycy wykonali takie same wzory nacięć na swoich bliźnich, jak na swojej zdobyczy zwierzęcej.
Poza mieszaniem szczątków szkieletowych zwierząt i ludzi w Krapinie, należy zwrócić uwagę na łamanie kości długich (w celu uzyskania dostępu do szpiku) oraz na fakt, że nie znaleziono ani jednej czaszki w nienaruszonym czy nierozbitym stanie 🦴
Inne dowody przemawiające za kanibalizmem pochodzą z Teszik Tasz w Ubekistanie, z południowej Francji oraz z... Polski 🇵🇱 Odkrycia z Ukrainy z kolei wskazują na możliwość skalpowania ofiar.
Dlaczego jednak neandertalczyk zjadał swoich towarzyszy i czy miało to cokolwiek wspólnego z religią? 💡 Według antropolożki, Prof. Wandy Stęślickiej-Mydlarskiej (1907 - 2001) kanibalizm początkowo był motywowany próbą uniknięcia śmieci z głodu i wycieńczenia. Dopiero później, wraz z coraz wyższym rozwojem zdolności do abstrakcyjnego myślenia, ludożerstwo zaczęło się przekształcać w misterium ✨
Niektórzy jednak nie są przekonani do takiej wersji wydarzeń ➡️ Prof. Franciszek Rosiński zauważył, że w całym świecie zwierząt kanibalizm jest zjawiskiem bardzo rzadkim, a dodatkowo trudno obronić tezę o występującym w paleolicie głodzie, gdy weźmiemy pod uwagę bardzo rzadkie zasiedlanie terenu przez neandertalczyka oraz obfitość zwierzyny łownej i różnych roślin jadalnych 🌿
Czy więc kanibalizm miał od początku znaczenie religijno - magiczne? 💭 Czy jest możliwe, że neandertalczycy próbowali przejąć moc swoich wrogów przez rytualną konsumpcję ich mózgów? Nie wiadomo. Dla przywołanego na początku dr Arsuagi kanibalizm wskazuje coś innego, a mianowicie na pokrewieństwo umysłu neandertalczyka i współczesnego człowieka. „Tylko ludzie praktykują systematyczny kanibalizm – to ciemna strona ludzkiej strony.”
Komentarze
Prześlij komentarz