Egipski mit o stworzeniu świata

"Na początku wszystko pokrywały czarne wody Nun, wszędzie panowała ciemność i cisza. Nagle z głębiny wyłoniły się pierwsze pączki lotosu oraz mała wysepka. Wkrótce lotos rozwinął płatki i zapłonął żółtym światłem. Wewnątrz kwiatu znajdował się mały, już całkiem ukształtowany bóg-stwórca, Atum-Re, zasiadający wśród jasności i spowity słodklim zapachem. Zmienił się w cudownego ptaka feniksa i wzleciał ponad wysepkę, uformowaną na kształt piramidy. Wylądował na jej szczycie, rozpostarł złoto-czerwone skrzydła, po czym wydał głośny okrzyk, który dobił się echem wśród ciszy. Atum-Re poczuł się samotny i z części siebie stworzył syna imieniem Szu, boga powietrza, oraz córkę, lwiogłową Tefnut, boginię mgły i wilgoci. Atum-Re spojrzał na swe dzieci i poczuł się z nich dumny. Szu i Tefnut poczęli Geba - boga ziemi - oraz córkę, Nut, boginię niebios. Geb i Nut opiekowali se sobą wzajemnie i dali życie czworgu dzieciom. Pierwszym z nich był piękny i szlachetny Ozyrys, po nim zaś jego brat Set. Następnie Nut zrodziła dwie córki, odważną czarodziejkę Izydę oraz jej czułą i troskliwą siostrę Neftydę. Dzieci te, w przeciwieństwie do swych przodków, mieszkały na ziemi. Dały początki rodowi wielu bogów i bogiń. Wreszcie Atum-Re rozkazał baraniogłowemu Chnumowi, aby przyniósł koło garncarskie i na nim ulepił z gliny człowieka. Tchnąwszy życie w swoje nowe dzieło, Atum-Re postanowił podarować mu jakiś kraj - stworzył więc Egipt. Na wzór rzeki Nun, z której się wyłonił, dał Egiptowi Nil, któremu cała kraina zawdzięcza życie i dobrobyt."

Słońce wschodzi z kopca stworzenia na początku czasu. Centralny okrąg reprezentuje kopiec, a trzy pomarańczowe koła są Słońcem na różnych etapach jego wznoszenia. Na górze znajduje się hieroglif „horyzontu”, na którym pojawia się Słońce. Po obu stronach znajdują się boginie północy i południa, wylewające wody otaczające kopiec. Osiem kijów to bogowie Ogdoada, grzebiący w ziemi.
By Original artist unknown - Scanned from the book Ancient Egypt, edited by David P. Silverman, p. 121; photograph from the Book of the Dead of Khensumose, Public Domain, Link




Pierwsza koncepcja stworzenia świata była bardzo prosta. Słońce-Ra powstało ze związku nieba-Nut i ziemi-Geba. Każdego ranka Nut wydaje na świat słońce, a każdej nocy chroni je w sobie. Nie zaprzątano sobie głowy skąd wzięły się bóstwa uosabiające te elementy.
W dużych ośrodkach kulturowych takich jak: Heliopolis, Hermopolis i Memfis, powstały inne wersje początków świata. Każde z tych centrów jako stwórcę wykreowało swoje główne bóstwo, które z kolei było ojcem innych bogów zgrupowanych wokół niego.


Heliopolis
Koncepcja powstania świata kreowała na stwórcę boga słońca Ra, złączonego z dwoma bóstwami o podobnym charakterze: Atumem i Cherpi. Atum, co ciekawe, występował zawsze pod ludzką postacią. Cherpi natomiast był przestawiany jako skarabeusz. Cherpi był uosobieniem słońca wschodzącego, Ra słońca świecącego w dzień, a Atum słońca zachodzącego. Według przyjętej w Helipolis doktryny bogowie Ra, Atum i Cherpi stworzyli się sami z chaosu zwanego Nun. Chaos był wyobrażany jako niezmierzony obszar wód. Atum następnie stworzył prawzgórze zwane Benben. Ra stworzył (a raczej wypluł) parę bóstw: Szu (powietrze) i Tefnut (wilgoć), z których związku narodzili się Geb (ziemia) i Nut (niebo). Oni z kolei spłodzili dwóch bogów i dwie boginie: Ozyrysa, Seta, Izydę i Neftydę. W ten sposób powstała Wielka Dziewiątka Bogów zwana również Enneadą z Heliopolis. Wszystkie stworzenia i rośliny, a także ludzie zostali stworzeni z łez Ra.

Hermopolis
Najważniejszym bogiem był tu Thot, który symbolizował mądrość. Był także bóstwem księżyca, wynalazcą pisma, rachuby czasu, strażnikiem ksiąg i uzdrowicielem. Mimo to, to nie Thot był stworzycielem świata według doktryny Hermopolis. Stworzenie świata odbyło się tu na mitycznej "Wyspie płomieni", która powstała z chaosu. Następnie stworzyła się ósemka prabóstw: Nun i Naunet, Heh i Hauhet, Kuk i Kauket oraz Amon i Amaunet. Czczone były one jako rodzaj geniuszy twórczych, przedstawianych zwykle z głowami żab i węży. Oni też stworzyli wszelkie inne rzeczy. Od nich także powstała egipska nazwa Hermopolis - Szumnu,tzn. "miasto ośmiu".


Memfis
Głównym bogiem i stworzycielem wszystkiego w memfickiej koncepcji był Ptah
Jest powiedziane o Ptahu:

Ten, który uczynił wszystko,
Zrodził bogów,
Stworzył miasta,
Umieścił bogów w ich kaplicach,
Ustanowił im ofiary.
Ważnymi bogami byli tu także: Sachmet, Nefretum.





Źródła:
https://bit.ly/2T6S6rc
https://bit.ly/2WWDgEB