W klasycznym chińskim zaratusztrianizm był najpierw określany jako „hútiān”, termin ten później został zastosowany do wszystkich koczowników za czasów Północnej Południowej dynastii Wei-Jin.. We wczesnym okresie dynastii Tang wymyślono dla zaratusztrianizmu nową „zian”, oznaczającą „kult nieba”. Następnie określano go mianem „religii czczącej niebo”, w chińskim wymawiano „ziāndziào”, a po japońsku kenkyo.
Na Dalekim Wschodzie zaratusztrianie byli uważani nie za „czcicieli ognia”, ale za „czcicieli nieba”. Rzadko zdarza się, aby Chińczycy stworzyli nową hieroglif dla obcej religii, i z tego wynika, że zaratusztrianie wywarli spory wpływ na średniowieczne społeczeństwo chińskie. Chińscy historycy od X wieku religię tę nazywali ”Zuluzhı” (Japoński odpowiednik „Zoroshi”) Zaratusztra.
***
Historia zaratusztrianizmu na Dalekim Wschodzie jest podzielona na trzy okresy.
▪ Pierwszy okres rozpoczął się wraz z dynastiami Wei i Jin, (północną i południową) 220–589 n.e., kiedy Sogodyjczycy napłynęli do Chin ze swoim dość synkretycznym zaratusztrianizmem, chociaż wydaje się, że nie mieli zamiaru propagować go w Chinach.
Najwyraźniej sogodyjscy zaratusztrianie nie mieli żadnych świętych ksiąg w formie pisanej, na co wskazuje fakt, że obecnie są znane tylko dwa fragmenty zaratusztriańskie teksty zapisane w języku sogodyjskim. Jeden to fragment sogdyjskiego tłumaczenia Aszem Wohu znaleziony przez Aurela Steina (1862–1943) w Dunhuangu, który obecnie znajduje się w British Museum, a drugi, również z Dunhuangu, „Pytania Zaratusztry do Ahury Mazdy o los duszy po śmierci”, jest teraz w Muzeum Narodowym w Kioto.
Brak również chińskich zapisów na temat zaratusztrianizmu, w przeciwieństwie do obfitej literatury na temat manicheizmu i nestorianizmu.
Za panowania dynastii Tang (618–907 n.e.) zakazano Chińczykom wyznawania zaratusztrianizmu jako wiary obcokrajowców.
Po upadku dynastii Sasanidzkiej w 651 roku n.e. oprócz zaratusztrian sogodyjskich pojawili się w Chinach zaratusztrianie z Iranu uciekający przed prześladowaniami arabskimi. Ten okres zakończył się, wraz z upadkiem dynastii Tang w 907 roku n.e.
▪ Drugi okres trwający do dziś, zapoczątkowało panowanie pięciu dynastii i dziesięciu królestw (907–960 n.e.). W tym czasie wierzenia i bogowie zaratusztrianizmu sogdyjskiego zostali asymilowani stając się częścią panteonu w chińskich wierzeniach ludowych. Po czasach dynastii Juan (1271–1368 n.e.) bogowie zaratusztriańscy i egzotyczne zwyczaje sogdyjskie często można odnaleźć w symbolice i motywach chińskiej literatury ludowej. Jeśli religię tę, dość popularną wśród Chińczyków, można uznać jeszcze za zaratusztrianizm, to mamy do czynienia z jej chińską odmianą”. Ta forma chińskiego zaratusztrianizmu kwitła aż do lat 40. XX wieku, znikając na skutek komunistycznych prześladowań.
▪ Inna forma zaratusztrianizmu pojawiła się w Chinach w XVIII wieku, kiedy kupcy Parsów przybyli z Bombaju do Makao, Hongkongu i Kantonu. W pierwszej połowie XIX wieku zajmowali się głównie handlem opium, a na początku XX wieku z tych miast rozpoczęli handel bawełną z Japonią. W tych nadmorskich miastach na Dalekim Wschodzie powstały istniejące do dziś cmentarze i świątynie Parsów.
W 1949 r. większość Parsów została wygnana z Chin, kiedy Komunistyczna Partia Chin przejęła władzę, Potomkowie Parsów z Chin przetrwali w Japonii i żyją tam w niewielkiej diasporze.
autor: Takeszi Aoki
Na ilustracji sogodyjski motyw zaratusztriański z grot w Dunhuangu.
Źródło:
https://bit.ly/2zu1EFP
Na Dalekim Wschodzie zaratusztrianie byli uważani nie za „czcicieli ognia”, ale za „czcicieli nieba”. Rzadko zdarza się, aby Chińczycy stworzyli nową hieroglif dla obcej religii, i z tego wynika, że zaratusztrianie wywarli spory wpływ na średniowieczne społeczeństwo chińskie. Chińscy historycy od X wieku religię tę nazywali ”Zuluzhı” (Japoński odpowiednik „Zoroshi”) Zaratusztra.
***
Historia zaratusztrianizmu na Dalekim Wschodzie jest podzielona na trzy okresy.
▪ Pierwszy okres rozpoczął się wraz z dynastiami Wei i Jin, (północną i południową) 220–589 n.e., kiedy Sogodyjczycy napłynęli do Chin ze swoim dość synkretycznym zaratusztrianizmem, chociaż wydaje się, że nie mieli zamiaru propagować go w Chinach.
Najwyraźniej sogodyjscy zaratusztrianie nie mieli żadnych świętych ksiąg w formie pisanej, na co wskazuje fakt, że obecnie są znane tylko dwa fragmenty zaratusztriańskie teksty zapisane w języku sogodyjskim. Jeden to fragment sogdyjskiego tłumaczenia Aszem Wohu znaleziony przez Aurela Steina (1862–1943) w Dunhuangu, który obecnie znajduje się w British Museum, a drugi, również z Dunhuangu, „Pytania Zaratusztry do Ahury Mazdy o los duszy po śmierci”, jest teraz w Muzeum Narodowym w Kioto.
Brak również chińskich zapisów na temat zaratusztrianizmu, w przeciwieństwie do obfitej literatury na temat manicheizmu i nestorianizmu.
Za panowania dynastii Tang (618–907 n.e.) zakazano Chińczykom wyznawania zaratusztrianizmu jako wiary obcokrajowców.
Po upadku dynastii Sasanidzkiej w 651 roku n.e. oprócz zaratusztrian sogodyjskich pojawili się w Chinach zaratusztrianie z Iranu uciekający przed prześladowaniami arabskimi. Ten okres zakończył się, wraz z upadkiem dynastii Tang w 907 roku n.e.
▪ Drugi okres trwający do dziś, zapoczątkowało panowanie pięciu dynastii i dziesięciu królestw (907–960 n.e.). W tym czasie wierzenia i bogowie zaratusztrianizmu sogdyjskiego zostali asymilowani stając się częścią panteonu w chińskich wierzeniach ludowych. Po czasach dynastii Juan (1271–1368 n.e.) bogowie zaratusztriańscy i egzotyczne zwyczaje sogdyjskie często można odnaleźć w symbolice i motywach chińskiej literatury ludowej. Jeśli religię tę, dość popularną wśród Chińczyków, można uznać jeszcze za zaratusztrianizm, to mamy do czynienia z jej chińską odmianą”. Ta forma chińskiego zaratusztrianizmu kwitła aż do lat 40. XX wieku, znikając na skutek komunistycznych prześladowań.
▪ Inna forma zaratusztrianizmu pojawiła się w Chinach w XVIII wieku, kiedy kupcy Parsów przybyli z Bombaju do Makao, Hongkongu i Kantonu. W pierwszej połowie XIX wieku zajmowali się głównie handlem opium, a na początku XX wieku z tych miast rozpoczęli handel bawełną z Japonią. W tych nadmorskich miastach na Dalekim Wschodzie powstały istniejące do dziś cmentarze i świątynie Parsów.
W 1949 r. większość Parsów została wygnana z Chin, kiedy Komunistyczna Partia Chin przejęła władzę, Potomkowie Parsów z Chin przetrwali w Japonii i żyją tam w niewielkiej diasporze.
autor: Takeszi Aoki
Na ilustracji sogodyjski motyw zaratusztriański z grot w Dunhuangu.
Źródło:
https://bit.ly/2zu1EFP
Komentarze
Prześlij komentarz