KOBIETA+MĘŻCZYZNA W TEKSTACH AVESTY
Jesteśmy przyzwyczajeni do poglądu, że status kobiety i mężczyzny na wschodzie w starożytnej Persji nie był równy. Przekonanie to wynika z dominującej roli relegii i filozofii chrześcijańsko-judaistycznych w upowszechnianiu poglądów na ten temat. Patriarchalny Bóg Mojżesza zdominował standardowe pojęcie Boga i konsekwencje z tego wynikające. Innym aspektem jest idealizacja, w powszechnym zrozumieniu cywilizacji antycznej, i zachodniej lansującej jakoby wzorce równości płci. Równość Kobiety i mężczyzny w starożytnej Persji była faktem o niedocenianym znaczeniu, co nie znaczy, że nie było w tej kulturze elementów stricte patriachalnych. Skala patriachalizmu Egipcie, Izraelu czy w Babilonii, była jednak z gruntu inna. Podobnie wyglądało to w starożytnej Grecji i Rzymie gdzie wbrew błędnym poglądom patriarchalizm był wręcz skrajny, a kobieta pozbawiona była w zasadzie większości praw.
Dlatego przytaczam na początek przykład statusu kobiety w starożytnych Atenach by pokazać różnicę w podejściu do statusu mężczyzny i kobiety w tekstach Avesty
Według ateńskich filozofów (za wyjątkiem Platona), kobiety miały mieć silnie rozwiniętą sferę uczuciowa i słabe umysły. Z tego powodu mogły wyrządzić krzywdę sobie lub innym ludziom, należało więc je chronić i w miarę możliwości ubezwłasnowolnić. Każda kobieta miała zatem swojego opiekuna, którym mógł być ojciec, brat, mąż lub członek dalszej rodziny.
Kobieta mogła mieć własne stroje, klejnoty, własnych niewolników, nie mogła jednak sama niczego kupić, posiadać znaczniejszej własności ani zawrzeć jakiegokolwiek kontraktu. Opiekun kontrolował wszystkie aspekty jej życia. Obywatelstwo ateńskie upoważniało ją do poślubienia innego obywatela, uczestniczenia w niektórych świętach religijnych, nie dawało jednakże żadnych praw politycznych ani niezależności finansowej.
Małżeństwa zawierano zasadniczo z dwóch powodów: do pomnażania majątków i odpowiedniego zarządzania nimi oraz posiadania dzieci, czyli zapewnienia sobie spadkobierców. Uczucia nie grały żadnej roli przy wstępowaniu w ten związek.
Obowiązkiem każdej żony było urodzenie jak największej liczby dzieci i gospodarne zarządzanie domem. Było przyjęte, że porządna kobieta nie wychodziła na ulicę, nie licząc świąt i uroczystości religijnych. Greczynkami, które spotykano w mieście, były prostytutki, hetery, niewolnice lub kobiety, które bieda zmusiła do podjęcia pracy. Do obowiązków wypełniających dzień przykładnej greckiej pani domu należało zajmowanie się dziećmi, przędzenie i tkanie. Zdaniem Ateńczyków życie kobiety powinno być takie, aby nie mówiono o niej ani źle, ani dobrze, a na ulicę wypadało jej w ostateczności wyjść dopiero wtedy, gdy pytano: czyja to matka? – a nie: czyja to żona?
KOBIETA W AVEŚCIE
Egalitarne ideały Zaratusztrianizmu - w szczególności uznanie kobiet za "męskich partnerów we wspólnej walce ze złem" (Boyce, 1972, s. 308, f. 83) od dawna służyły ochronie godnego statusu kobiet w zaratusztriańskiej społeczność. Takie pojęcia parytetu płci są mocno zakorzenione w naukach Avesty i odzwierciedlają charakter wczesnego społeczeństwa irańskiego (Schwartz, str. 4), a także nadają "nowoczesny wygląd tej starożytnej religii" (Hintze, 2003, s. 403). ).
PŁEĆ I JĘZYK AVESTY
AHURA MAZDA (dobry Bóg):
Warto zauważyć, że słowa wybrane przez Zaratusztę do opisania najlepszego Boga należą do przeciwnych płci. Ahura jest męski, a Mazda, "najwyższa mądrość, super intelekt" jest kobieca. Zaratusztra często używa także rodzaju nijakiego. To samo dotyczy Ameszaspentów; ich płeć jest określana w Aweście przez powtórzenie „On, Ona duch”. To ciekawa różnica w porównaniu z męskosobowymi w większości Bogami innych religii
Na poziomie stylistycznym to przesłanie równości wyartykułowane jest poprzez użycie formuł wyraźnie niejednorodnych. Cztery razy w Yasna Haptahhiti słowa (nar - "CZŁOWIEK" i nāri - "KOBIETA") są umieszczane: dwa razy jako część ustalonego wyrażenia (" nā vī nāirī vā ") MĘŻCZYZNA LUB KOBIETA ( Y. 35.6, 41.2) i dwa razy jako (narąmca nāirinąmcā) „MĘŻCZYZN I KOBIET” ( Y. 37.3, 39.2). W GTAH alternatywne słowo "KOBIETA", jaini- , jest zestawione w ścisłym połączeniu ze zwykłym słowem "CZŁOWIEK" ( nar- ) w wyrażeniu iθā ... narō aθā j ə̄ naiiō "w ten sposób: „LUDZIE KOBIETY” ( Y. 53.6).
Co więcej, zarówno Yasna Haptahaya, jak i Gāthy potwierdzają użycie słowa gənā- . W Gathah, termin gənā- „SZLACHCIANKA” występuje w łączności z nar- „CZŁOWIEK”
Natomiast dwa przykłady (gənā - w Y. 38.1) które nie są związane z określeniem „CZŁOWIEK” i zdają się odnosić do abstrakcyjnych zasad lub podmiotów antropomorfizowanych jako „BOSKIE KOBIETY” co odnosi się do żeńskich boskich istot.
KOBIETY I SPOŁECZNOŚĆ ZARATUSZTRIAN.
Avesta świadczy o tym, że kobiety miały moralną i religijną misję równą mężczyznom. W Gathah i Mazdjaśnie modlą się do Ahura Mazdy ( werset 54.1), co zmusza ahura Mazdę do przyjścia z pomocą "MĘŻCZYŹNIE I KOBIECIE w ZARATUSTRZE "( nərəbiiascā nāiribiiascā zaraθuštrahe ). Podobnie w fragmencie FrD.3 młodszej Avesty, obie płcie są wyraźnie ostrzegane: "Nie WYGRAŁ niczego, co nie WYGRAŁ (nic) dla swojej duszy. Nie WYGRAŁA niczego, co nie WYGRAŁA (NIC) DLA JEJ DUSZY "(patrz: Hoffmann, s. 288).
Wiara w zasadniczy parytet między religijnym statusem kobiet i mężczyzn w zaratusztrianizmie znajduje swoje odzwierciedlenie w częstych pochwałach i czci jego prawych zwolenników, niezależnie od ich płci. W wyd. 39.2 jest powiedziane: "A teraz oddajemy cześć duszom ( urunō ) PRAWDZIWYCH MĘŻCZYZN I KOBIET, GDZIEKOLWIEK SIĘ URODZIŁY" (ṣ̌ āunąm āa t̰ urunō yazamaidē kudō.zattamcī t̰narąmcā nāirinąmcā). W wyd. 37,3 są to wybory MĘŻCZYZN I KOBIET " frauua ṣ̌ i s" (moralne), które są chwalebne: "Jego (= Ahura Mazda) wielbimy w wyborach prawdy - MĘŻCZYZN I KOBIET" ( t ə̄ ma ṣ̌ āunąm frauua ṣ̌ īš narąmcā nāirinąmcā ). W młodszej Aveście sentyment ten najpełniej odbija się echem w Yt. 13, który poświęca wersety 139-42 na cześć frauua ṣ̌ i różnych CZCIGODNYCH KOBIET, oraz wersety 143-44 na cześć frauua ṣ̌ i "PRAWDOMÓWNYCH KOBIET" ( aṣ̌ininąm ) i "PRAWDOMÓWNYCH MĘŻCZYZN "( a m aaśm ) w różnych krajach.
Jako praktyczne następstwo tego poglądu, zarówno dziewczęta, jak i chłopcy są wtajemniczani w religię zaratusztriańską poprzez świętą koszulę i pas.Vīdēvdād 18,54
KOBIETY I EDUKACJA RELIGIJNA
Avesta wyjaśnia również, że kobiety, podobnie jak mężczyźni, są odbiorcami edukacji religijnej. Fakt ten znajduje potwierdzenie w J. 26.7, w którym czczono „wybory” (frauua ṣ̌ i s) "nauczycieli, uczniów - mężczyzn [i] kobiet" ( aēθrapaitinąm aēθriianąm narąm nāirinąm )
Kto kwalifikuje się do otrzymania edukacji na rzecz działalności „posługi kapłańskiej”. Tekst zapewnia, że albo DAMA (nirikā-), albo PAN DOMU (nmānō.paiti-) mogą pójść po to. Oznacza to, że wykształcenie kobiet w okresie Avestyjskim wykracza poza zwykłe przygotowania do "roli domowej". Oprócz bycia wykształconymi kobiety (jak i mężczyźni) mieli również uczestniczyć w rozpowszechnianiu nauk zoroastryzmu: Y. 35.6 zachęca "mężczyznę lub kobietę", która "wie, co jest prawdziwe" (vaēdā haisim) i "co jest naprawdę dobre" (ha t̰ vohū), aby " ujawnić to tym, którzy będą w ten sposób praktykować". Ten imperatyw na rzecz nawracania pasuje również do poglądu M. Boyce'a, że kobiety i mężczyźni zaangażowani w „taurunę ” działają jako misjonarze zaratusztriańscy (Boyce, 1989, s. 16-17, Hintze, 2009, s. 179).
SPOŁECZNE ROLE KOBIET.
Wczesne teksty zoroastryjskie przyznawały kobietom nieograniczone role poza prokreacją i opieką nad domostwem. Poza szeregiem możliwości, działania w aspekcie religijnym, Avesta przewiduje także kobiety zajmowanie wielu ważnych stanowisk społecznych. Na przykład w Y. 41.2 jest modlitwa: "NIECH DOBRY WŁADCA, MĘŻCZYZNA LUB KOBIETA ( nā vā nāirī vā ), rządzą nami w obu egzystencjach" ( huxšaθrastū n ə̄nā vā nāirī vā xšaētā ubōiiō aŋhuuō ). Najwyraźniej kobiety, podobnie jak mężczyźni, były uważane za zdolnych do bycia przywódcami zarówno w cielesnych, jak i duchowych płaszczyzn istnienia. Kilku badaczy wskazało także, że Y. 46.10 (o którym mowa powyżej) promuje równość płci: w tej zwrotce Zaraθuštra stwierdza, że przekroczy most Czinwat z „MĘŻCZYZNĄ LUB SZLACHCIANKĄ" (va ... na gənā vā), który dałby mu "nagrodę za prawdę i rządzenie przez dobre myśli" (a ṣ̌ īm a ṣ̌ āi vohū xšaθrəm mananaha). W społeczeństwie Zaratusztry kobiety mogły być sędziami, co sugeruje, że posiadały znaczne bogactwo i status.
KOBIETA + MEŻCZYZNA W ZARATUSZTRIANIZMIE
CZĘŚĆ PIERWSZA: STAROŻYTNOŚĆ
Zanim opiszę kwestie doktrynalne trochę życiorysów zaratusztrianek. Kobieta zaratusztriańska była i jest równa mężczyźnie. Kobiety wojowniczki z oddziałów perskiej kawalerii siały popłoch i grozę wśród nieprzyjaciół, na stepach Azji 1500 lat przed naszą erą i wśród Greków w V w przed naszą erą. Achemenidzkie królowe współrządziły w realny sposób perskim starożytnym Imperium. Mądre, wykształcone, zdecydowane, szanowane przez mężów i szanujące mężczyzn. Koncepcje stricte patriarchalne nigdy nie rozpowszechniły się w zaratusztrianizmie tak jak w innych religiach.
Zacznę więc od kawalerii „Nieśmiertelnych” pierwotnie wyłącznie kobiecej formacji w której nie służyli mężczyźni ku zdumieniu innych ludów. Męskie oddziały „Nieśmiertelnych” były wyłącznie piesze. Co wy na to panowie?
Chista (inteligentna, mądra; imię Chista jako symbol nauki i wiedzy) 1725 p.n.e. (?)
Niezwykle inteligentna i Mądra córka Zaratusztry, była wielkim kaznodzieją zaratusztrianizmu.
Tak Zarathushtra mówi do swojej córki Pouruchisti na jej ślubie:
O, Pouru-Chista z domu Spitamy i rodziny Haichatspy;
O, najmłodsze potomstwo Zaratusztry,
Mazda Ahura obdarzyła cię mężem,
osoby, która ma głębokie przywiązanie do Vohumanah (Dobry Umysł) i Prawdy.
Dlatego skonsultuj się ze swoim wewnętrznym ja i mądrością
i działaj przez nią z Aaramaiti (oddaniem)
Pouruchisti następnie odpowiada :)
Pokocham osobę, która została wyznaczona
jako Ojciec i Władca Krewnych i Tokhszagaran (klan)
i zaakceptuje go jako mojego męża.
Czy mogę być prawą, szlachetną i godną żoną
i mogę cieszyć się życiem wzbogaconym przez Vohumana?
Niech Mazda Ahura udzieli mi błogosławieństw radości
mądrej nauki dobrej wiary na wieki wieków.
Zarathushtra następnie doradza małżonkom
Te słowa, które do was mówię, nowożeńcy, panie i panowie
mam nadzieję, że będziecie jak delikatny skarb nosili w swoich umysłach.
Zrozumcie je głęboko waszymi duszami i żyjcie zawsze pełnni miłości
z czystym umysłem.
Starajcie się prześcignąć w prawdzie i prawości.
W ten sposób każde z was otrzyma nagrodę radości i szczęścia
Mandana (wieczna) [6 p.n.e.]
Żona Astyagesa króla medii (585 pne - 559 p.n.e.). Córka Astiaksha Szalonego, żona Kambyzesa, matka Cyrusa Wielkiego. (pierwszego cesarza perskiego i autora pierwszej deklaracji praw człowieka na świecie, zwanego Cylindrem Cyrusa). Miała ponoć decydujący wpływ na kodyfikację prawa.
Atusa Shahbanu
Według wiarygodnych źródeł Atusa urodziła się około 550 r. p.n.e.
Była królową perskiego Imperium Achemenidów, żoną potężnego perskiego króla Achemenidów Dariusza Wielkiego (522-486 pne), córką Cyrusa Wielkiego i królowej Cassandane, przyrodnią siostry Kambyzesa II i matką Kserksesa (Kheshayar Shah). Starożytni greccy historycy tej epoki zwracają uwagę, że potężna Atossa "miała całą moc". Atusa miała wielki autorytet w królewskim domu Achemenidów, a jej małżeństwo z Dariusem I zaaranżowane ze względu na jej moc i wpływy, a także fakt, że była bezpośrednim potomkiem Cyrusa Wielkiego. Po śmierci jej matki, Atossa była administratorem „spraw pałacowych”.
Miała decydujący wpływ na armię imperium, podejmując decyzje kto zostanie wysłany na misje wojskowe. Przypisuje się jej wynalazek perskiego pisma. Zgodnie z legendami Atusa posiadała również bardzo silną kobiecą intuicję i szósty zmysł, który król mocno podziwiał i uwzgłędniał w swoich planach. Atusa jest często wspomniana w archiwach tabliczek klinowych z Persepolis.
Była bardzo zamożna, posiadała własną własną administrację i dysponowała potężną osobistą armią. Pod jej wpływem Dariusz Wielki podążał śladami Cyrusa Wielkiego, szanował kulturę, język i religię pokornych narodów i uważał wszystkie narody za równe pod względem ich praw. Nazwa "Atusa" oznacza: "Piękne ciało". (Alternatywne pisownię to: Atoosa, Atousa lub Atossa.)
Kserksesa byłe najstarszym synem Atossy i Dariusza. Atossa doczekała się inwazji Kserksesa na Grecję . Będąc bezpośrednim potomkiem Cyrusa Wielkiego, Atossa posiadała wielki autorytet w obrębie domu cesarskiego i dworu cesarskiego. Specjalna pozycja Atossy umożliwiła Kserksesowi, który nie był najstarszym synem Dariusza, zastąpienie ojca. Atossa jest także bohaterką tragedii Ajschylosa zatytułowanej Persowie
Pantea Arteshbod
Pantea urodziła się w około 540 r. P.n.e. i dzierżyła władzę jako wpływowy dowódca Cyrusa Wielkiego który rządził w latach 559-529 pne.. Jej mężem był generał Aryasb. Pantea i Aryasb, wspólnie dowodzili elitarną siłą Nieśmiertelnych. Jej imię oznacza "silna i nieśmiertelna". Pantea Arteshbod, była dowódcą perskiej gwardii nieśmiertelnych, odpowiednika dzisiejszych sił specjalnych.
Oddziały te, liczyły dokładnie 10 000 ludzi. Jeśli którykolwiek żołnierz został zabity lub poważnie ranny, natychmiast był zastępowany w szeregu przez innego mężczyznę. Nieśmiertelni pełnili podwójną rolę zarówno Gwardii Imperialnej, jak i elitarnych sił wojskowych podczas ekspansji imperium perskiego. Stanowili rdzeń perskiej armii. W czasach dynastii Achemenidów w Persji, te siły mogły być dowodzone przez kobietę. Ponad dwa tysiące lat temu w Persji kobieta kierowała rdzeniem armi. W tym samym czasie kobietom Ateńskim wolno było wychodzić z domu tylko pod opieką mężczyzny
W perskim folklorze Pantea była uważana za najpiękniejszą i najtwardszą kobietę w całej Azji. Mówi się, że zasłaniała swoją twarz w czasie bitwy, aby nie dopuścić do tego, aby i jej żołnierze zakochani w niej, odwracali swoją uwagę od zadań bitewnych.
Po podboju imperium neobabilońskiego przez Cyrusa Wielkiego w 547 r. pne Pantea Arteshbod została przez władcę delegowana do utrzymania prawa i porządku w Babilonii. Łagodnymi metodami utrzymała tam pokój i udaną asymilację mieszkańców z imperium.
Panteę należy zapamiętać za jej odwagę i za bycie jedną z pierwszych kobiet w długiej linii perskich kobiet, które z powodzeniem pełniły obowiązki przypisywane mężczyznom.
Parysatis (zm. Ok. 395 pne )
Córka króla Persji Artakserksesa I z dynastii Achemenidów i jego konkubiny Andii z Babilonu ; siostra przyrodnia królów Persji: Kserksesa II , Sogdianosa i Dariusza II ; żona tego ostatniego. Była matką pięciorga dzieci: córki Amestris, synów Arsakes zw. Artakserksesem II, Cyrusa zw.Cyrusem Młodszym, Artostesa, Oksendras.
Podczas panowania swego męża Parysatis współrządziła państwem. Doprowadziła w 408 pne do mianowania jej syna Cyrusa Młodszego satrapą Lidii , Kapadocji i Frygii (współczesnej Turcji zachodniej). Cyrus Młodszy wystąpił przeciwko bratu Artakserksesowi II, wtedy już królowi Persji, a następnie poległ w bitwie pod Kunaksą w 401 pne , Parysatis by opanować sytuację w imperium sięgnęła po władzę dominując Atakserksesa II pełniła rolę cesarzowej
440 pne - księżniczka Amytis, uwodzicielka
Amytis była córką króla Kserksesa I i królowej Amestris oraz siostrą króla Artakserksesa I. Została wydana za mąż za szlachcica Megabyzusa. Amytis i jej matka są przedstawiane przez Ctesiasa jako najpotężniejsze kobiety podczas rządów Artakserksesa.
Około 445 pne jej mąż Megabyzus rozpoczął udaną rewoltę w Syrii przeciwko Artakserksesowi I. Początkowo Amytis przebywał z królem w czasie wojny; jednak później uczestniczyła, wraz z Amestris i satrapą Artariusem, w negocjacjach pojednawczych między buntownikiem a królem. Niezależnie od tego Megabyzus ponownie popadł w niełaskę i został zesłany do miasta w Zatoce Perskiej. Po pięciu latach na wygnaniu Magabyzus otrzymał przebaczenie i pozwolono mu powrócić na dwór, ponownie dzięki wstawiennictwu Amytis i Amestris. Amytis urodziła Megabyzusowi dwóch synów: Zopyrusa i Artyphiusa. Po śmierci ojca i matki, Zopyrus uciekł do Aten, gdzie, według Ctesiasa, "został dobrze przyjęty dzięki przysługom jakie matka wyświadczyła Ateńczykom."
Źródła greckie przedstawiają Amytis jako rozwiązłą kobietę. Za panowania Kserksesa została oskarżona o cudzołóstwo przez Megabyzusa. Ten sam historyk pisze dalej, że po śmierci męża romansowała z greckim lekarzem Apollonidesem z Kos, a gdy sprawa została odkryta, Apollonides był torturowany i został skazany na śmierć,
Inny grecki historyk, opisuje Amytis jako najpiękniejszą i najbardziej rozwiązłą kobietę w Azji Najtrudniejszym wyzwaniem związanym z opieraniem się na tekstach takich historyków jak Ctesiasa lub Dion jako wiarygodnych źródeł jest fakt, że mieli tendencję do pisania niesamowitych historii, by były bardziej atrakcyjna dla czytelników, często bez zwracania uwagi na rygoryzm historyczny, dlatego brak pewnych źródeł uniemożliwia uzyskanie dokładnego obrazu Amytis.
510 – 480 p.n.e.
Arystone - Królowa Artystów z Achemenidzkiej Persji
Uzdolniona artystycznie córka Cyrusa Wielkiego i siostra lub przyrodnia siostra Atossy. Wraz z Atossą i jej siostrzenicą Parmys, artystka wyszła za mąż za króla Dariusza I; poprzez poślubienie potomka Cyrusa, założyciela imperium. Nie dopuścił do kwestionowania jego rządów. Urodziła Dariuszowi co najmniej dwóch synów, Arsamesa i Gobryasa oraz córkę Artazostre. Według greckiego historyka Herodota, Artystone był ulubioną żoną Dariusza. Wspomniana jest również w na tabliczkach klinowych, w archiwum administracyjnym z Persepolis. Była bardzo zamożna i posługiwała się własną administracją. Była mecenasem artystów, którzy na jej dwór zapraszani byli z Grecji i innych krajów. Przyczyniła się do rozbudowy i upiększenia stolicy w Persepolis.
490 p.n.e.
Irdabama, odnosząca sukcesy kobieta biznesu
Irdabama, była odnoszącą sukcesy właścicielką ziemską, która posiadała swoje własne winice, tłocznie wina i latyfundia dostarczające zboże. Żyła w czasach Kserksesa. Tabliczki klinowe z Persepolis zawierają informacje o jej zasobach, warsztatach i setkach pracowników obu płci. Miała swoją własną pieczęć, która oznaczała wielki prestiż i siłę
480 p.n.e.
Artemizja – kobieta admirał floty perskiej
Artemizja (starogr. Αρτεμτσίά), żyła na przełomie VI/V wieku p.n.e. władczyni (po śmierci swojego męża) Halikarnasu i kilku miast karyjskich w Azji Mniejszej oraz pobliskich wysp. Znana głównie ze swojego udziału w bitwie pod Salaminą
Jako perska wasalka wzięła udział w wyprawie króla Kserksesa I na Grecję w 480 p.n.e. Artemizja osobiście dowodziła swoimi pięcioma statkami. Jako jedyna osoba z otoczenia Kserksesa odradzała stoczenie bitwy morskiej z Grekami. Proponowała uderzenie armii lądowej na półwysep Peloponez. Jednak król Kserkses poszedł za radą większości doradców, co skończyło się dla niego klęską w morskiej bitwie pod Salaminą, która miała miejsce 28 września 480 p.n.e. Herodot pisze o niej w swoich Dziejach z zachwytem: (...) ona, co po śmierci swojego męża sama rządziła i choć miała młodego syna, szła na wojnę z wrodzonej odwagi i dzielności, nie będąc do tego wcale zmuszona.(...) Stała na czele mężów z Halikarnasu, Kos, Nisyros i z Kalydny, wystawiwszy pięć okrętów. Z całej floty były jej okręty po sydońskich najsłynniejsze, a ze wszystkich sprzymierzeńców ona udzielała królowi najlepszych rad[1]. W trakcie bitwy pod Salaminą Artemizja odznaczyła się w sposób niezwykły. Gdy sama na swoim okręcie uciekała przed okrętem attyckim, wpadła z impetem na zaprzyjaźniony okręt Kalyndyjczyków, na którym płynął ich król Damasitymos, doprowadzając tym do jego zatopienia. Herodot sugeruje, że być może nie był to przypadek, ponieważ gdy bawili nad Hellespontem, (Artemizja) miała z nim zwadę[2]. W opinii doradców Kserksesa dzielna kobieta zyskała uznanie, gdyż mylnie wzięto zatopiony okręt za grecki (z kalyndyjskiego okrętu nikt nie przeżył). Z kolei kapitan attyckiego okrętu widząc manewr Artemizji, mylnie sądził, że ma do czynienia z sojuszniczym okrętem i zaprzestał pościgu. To ją miał mieć na myśli król Kserkses, gdy po przegranej bitwie powiedział: mężowie stali się u mnie kobietami, a kobiety mężami. Herodot wspomina też, że dowódcy trier ateńskich mieli rozkaz pojmać żywcem Artemizję, za co ustanowiono nawet nagrodę w wysokości dziesięciu tysięcy drachm, ponieważ tak bardzo ateńczycy byli oburzeni tym, że kobieta wyruszyła przeciw Atenom. To Artemizja miała też doradzić Kserksesowi, aby powrócił do Azji, pozostawiając w Grecji wojska pod wodzą Mardoniusza.
Legendarna wielki admirał i głównodowodząca perskiej marynarki wojennej została władcą Halikarnasu (greckie miasto-państwo i kolonia perskiego imperium). Była legendarnym Wielkim Admirałem i przywódcą perskiej marynarki wojennej, była wielką miłością Kserksesa. Była silna, dobrze zbudowana, typ kobiety atletycznej i pięknej. Charakteryzowała się wielką i kulturą. Zrobiła wrażenie na Kserksesie dzięki swoim odważnym kampaniom morskim i odwadze na polu bitwy. .Walczyła w bitwie jak mężczyzna. wykazując się zarazem militarnym geniuszem i pomysłowością. Zapewne dzięki temu zdobyła serce Kserksesa.
Osiągnęła wysoką pozycję w perskim rządzie. Kserkses wyznał, że nigdy nie widział kobiety podobnej do niej. Potężna, niezależna i inteligentna kobieta, która wygrała wiele bitew w erze Achemenidów.Imię "Artemizja" oznacza: Wielki mówca prawdy.
Źródła:
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1583253231711535/?type=3&theater
https://pl-pl.facebook.com/Zaratusztrianie/posts/1582325045137687
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1582331625137029/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1582336251803233/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1582338928469632/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/posts/1582573088446216
Jesteśmy przyzwyczajeni do poglądu, że status kobiety i mężczyzny na wschodzie w starożytnej Persji nie był równy. Przekonanie to wynika z dominującej roli relegii i filozofii chrześcijańsko-judaistycznych w upowszechnianiu poglądów na ten temat. Patriarchalny Bóg Mojżesza zdominował standardowe pojęcie Boga i konsekwencje z tego wynikające. Innym aspektem jest idealizacja, w powszechnym zrozumieniu cywilizacji antycznej, i zachodniej lansującej jakoby wzorce równości płci. Równość Kobiety i mężczyzny w starożytnej Persji była faktem o niedocenianym znaczeniu, co nie znaczy, że nie było w tej kulturze elementów stricte patriachalnych. Skala patriachalizmu Egipcie, Izraelu czy w Babilonii, była jednak z gruntu inna. Podobnie wyglądało to w starożytnej Grecji i Rzymie gdzie wbrew błędnym poglądom patriarchalizm był wręcz skrajny, a kobieta pozbawiona była w zasadzie większości praw.
Dlatego przytaczam na początek przykład statusu kobiety w starożytnych Atenach by pokazać różnicę w podejściu do statusu mężczyzny i kobiety w tekstach Avesty
Według ateńskich filozofów (za wyjątkiem Platona), kobiety miały mieć silnie rozwiniętą sferę uczuciowa i słabe umysły. Z tego powodu mogły wyrządzić krzywdę sobie lub innym ludziom, należało więc je chronić i w miarę możliwości ubezwłasnowolnić. Każda kobieta miała zatem swojego opiekuna, którym mógł być ojciec, brat, mąż lub członek dalszej rodziny.
Kobieta mogła mieć własne stroje, klejnoty, własnych niewolników, nie mogła jednak sama niczego kupić, posiadać znaczniejszej własności ani zawrzeć jakiegokolwiek kontraktu. Opiekun kontrolował wszystkie aspekty jej życia. Obywatelstwo ateńskie upoważniało ją do poślubienia innego obywatela, uczestniczenia w niektórych świętach religijnych, nie dawało jednakże żadnych praw politycznych ani niezależności finansowej.
Małżeństwa zawierano zasadniczo z dwóch powodów: do pomnażania majątków i odpowiedniego zarządzania nimi oraz posiadania dzieci, czyli zapewnienia sobie spadkobierców. Uczucia nie grały żadnej roli przy wstępowaniu w ten związek.
Obowiązkiem każdej żony było urodzenie jak największej liczby dzieci i gospodarne zarządzanie domem. Było przyjęte, że porządna kobieta nie wychodziła na ulicę, nie licząc świąt i uroczystości religijnych. Greczynkami, które spotykano w mieście, były prostytutki, hetery, niewolnice lub kobiety, które bieda zmusiła do podjęcia pracy. Do obowiązków wypełniających dzień przykładnej greckiej pani domu należało zajmowanie się dziećmi, przędzenie i tkanie. Zdaniem Ateńczyków życie kobiety powinno być takie, aby nie mówiono o niej ani źle, ani dobrze, a na ulicę wypadało jej w ostateczności wyjść dopiero wtedy, gdy pytano: czyja to matka? – a nie: czyja to żona?
KOBIETA W AVEŚCIE
Egalitarne ideały Zaratusztrianizmu - w szczególności uznanie kobiet za "męskich partnerów we wspólnej walce ze złem" (Boyce, 1972, s. 308, f. 83) od dawna służyły ochronie godnego statusu kobiet w zaratusztriańskiej społeczność. Takie pojęcia parytetu płci są mocno zakorzenione w naukach Avesty i odzwierciedlają charakter wczesnego społeczeństwa irańskiego (Schwartz, str. 4), a także nadają "nowoczesny wygląd tej starożytnej religii" (Hintze, 2003, s. 403). ).
PŁEĆ I JĘZYK AVESTY
AHURA MAZDA (dobry Bóg):
Warto zauważyć, że słowa wybrane przez Zaratusztę do opisania najlepszego Boga należą do przeciwnych płci. Ahura jest męski, a Mazda, "najwyższa mądrość, super intelekt" jest kobieca. Zaratusztra często używa także rodzaju nijakiego. To samo dotyczy Ameszaspentów; ich płeć jest określana w Aweście przez powtórzenie „On, Ona duch”. To ciekawa różnica w porównaniu z męskosobowymi w większości Bogami innych religii
Na poziomie stylistycznym to przesłanie równości wyartykułowane jest poprzez użycie formuł wyraźnie niejednorodnych. Cztery razy w Yasna Haptahhiti słowa (nar - "CZŁOWIEK" i nāri - "KOBIETA") są umieszczane: dwa razy jako część ustalonego wyrażenia (" nā vī nāirī vā ") MĘŻCZYZNA LUB KOBIETA ( Y. 35.6, 41.2) i dwa razy jako (narąmca nāirinąmcā) „MĘŻCZYZN I KOBIET” ( Y. 37.3, 39.2). W GTAH alternatywne słowo "KOBIETA", jaini- , jest zestawione w ścisłym połączeniu ze zwykłym słowem "CZŁOWIEK" ( nar- ) w wyrażeniu iθā ... narō aθā j ə̄ naiiō "w ten sposób: „LUDZIE KOBIETY” ( Y. 53.6).
Co więcej, zarówno Yasna Haptahaya, jak i Gāthy potwierdzają użycie słowa gənā- . W Gathah, termin gənā- „SZLACHCIANKA” występuje w łączności z nar- „CZŁOWIEK”
Natomiast dwa przykłady (gənā - w Y. 38.1) które nie są związane z określeniem „CZŁOWIEK” i zdają się odnosić do abstrakcyjnych zasad lub podmiotów antropomorfizowanych jako „BOSKIE KOBIETY” co odnosi się do żeńskich boskich istot.
KOBIETY I SPOŁECZNOŚĆ ZARATUSZTRIAN.
Avesta świadczy o tym, że kobiety miały moralną i religijną misję równą mężczyznom. W Gathah i Mazdjaśnie modlą się do Ahura Mazdy ( werset 54.1), co zmusza ahura Mazdę do przyjścia z pomocą "MĘŻCZYŹNIE I KOBIECIE w ZARATUSTRZE "( nərəbiiascā nāiribiiascā zaraθuštrahe ). Podobnie w fragmencie FrD.3 młodszej Avesty, obie płcie są wyraźnie ostrzegane: "Nie WYGRAŁ niczego, co nie WYGRAŁ (nic) dla swojej duszy. Nie WYGRAŁA niczego, co nie WYGRAŁA (NIC) DLA JEJ DUSZY "(patrz: Hoffmann, s. 288).
Wiara w zasadniczy parytet między religijnym statusem kobiet i mężczyzn w zaratusztrianizmie znajduje swoje odzwierciedlenie w częstych pochwałach i czci jego prawych zwolenników, niezależnie od ich płci. W wyd. 39.2 jest powiedziane: "A teraz oddajemy cześć duszom ( urunō ) PRAWDZIWYCH MĘŻCZYZN I KOBIET, GDZIEKOLWIEK SIĘ URODZIŁY" (ṣ̌ āunąm āa t̰ urunō yazamaidē kudō.zattamcī t̰narąmcā nāirinąmcā). W wyd. 37,3 są to wybory MĘŻCZYZN I KOBIET " frauua ṣ̌ i s" (moralne), które są chwalebne: "Jego (= Ahura Mazda) wielbimy w wyborach prawdy - MĘŻCZYZN I KOBIET" ( t ə̄ ma ṣ̌ āunąm frauua ṣ̌ īš narąmcā nāirinąmcā ). W młodszej Aveście sentyment ten najpełniej odbija się echem w Yt. 13, który poświęca wersety 139-42 na cześć frauua ṣ̌ i różnych CZCIGODNYCH KOBIET, oraz wersety 143-44 na cześć frauua ṣ̌ i "PRAWDOMÓWNYCH KOBIET" ( aṣ̌ininąm ) i "PRAWDOMÓWNYCH MĘŻCZYZN "( a m aaśm ) w różnych krajach.
Jako praktyczne następstwo tego poglądu, zarówno dziewczęta, jak i chłopcy są wtajemniczani w religię zaratusztriańską poprzez świętą koszulę i pas.Vīdēvdād 18,54
KOBIETY I EDUKACJA RELIGIJNA
Avesta wyjaśnia również, że kobiety, podobnie jak mężczyźni, są odbiorcami edukacji religijnej. Fakt ten znajduje potwierdzenie w J. 26.7, w którym czczono „wybory” (frauua ṣ̌ i s) "nauczycieli, uczniów - mężczyzn [i] kobiet" ( aēθrapaitinąm aēθriianąm narąm nāirinąm )
Kto kwalifikuje się do otrzymania edukacji na rzecz działalności „posługi kapłańskiej”. Tekst zapewnia, że albo DAMA (nirikā-), albo PAN DOMU (nmānō.paiti-) mogą pójść po to. Oznacza to, że wykształcenie kobiet w okresie Avestyjskim wykracza poza zwykłe przygotowania do "roli domowej". Oprócz bycia wykształconymi kobiety (jak i mężczyźni) mieli również uczestniczyć w rozpowszechnianiu nauk zoroastryzmu: Y. 35.6 zachęca "mężczyznę lub kobietę", która "wie, co jest prawdziwe" (vaēdā haisim) i "co jest naprawdę dobre" (ha t̰ vohū), aby " ujawnić to tym, którzy będą w ten sposób praktykować". Ten imperatyw na rzecz nawracania pasuje również do poglądu M. Boyce'a, że kobiety i mężczyźni zaangażowani w „taurunę ” działają jako misjonarze zaratusztriańscy (Boyce, 1989, s. 16-17, Hintze, 2009, s. 179).
SPOŁECZNE ROLE KOBIET.
Wczesne teksty zoroastryjskie przyznawały kobietom nieograniczone role poza prokreacją i opieką nad domostwem. Poza szeregiem możliwości, działania w aspekcie religijnym, Avesta przewiduje także kobiety zajmowanie wielu ważnych stanowisk społecznych. Na przykład w Y. 41.2 jest modlitwa: "NIECH DOBRY WŁADCA, MĘŻCZYZNA LUB KOBIETA ( nā vā nāirī vā ), rządzą nami w obu egzystencjach" ( huxšaθrastū n ə̄nā vā nāirī vā xšaētā ubōiiō aŋhuuō ). Najwyraźniej kobiety, podobnie jak mężczyźni, były uważane za zdolnych do bycia przywódcami zarówno w cielesnych, jak i duchowych płaszczyzn istnienia. Kilku badaczy wskazało także, że Y. 46.10 (o którym mowa powyżej) promuje równość płci: w tej zwrotce Zaraθuštra stwierdza, że przekroczy most Czinwat z „MĘŻCZYZNĄ LUB SZLACHCIANKĄ" (va ... na gənā vā), który dałby mu "nagrodę za prawdę i rządzenie przez dobre myśli" (a ṣ̌ īm a ṣ̌ āi vohū xšaθrəm mananaha). W społeczeństwie Zaratusztry kobiety mogły być sędziami, co sugeruje, że posiadały znaczne bogactwo i status.
KOBIETA + MEŻCZYZNA W ZARATUSZTRIANIZMIE
CZĘŚĆ PIERWSZA: STAROŻYTNOŚĆ
Zanim opiszę kwestie doktrynalne trochę życiorysów zaratusztrianek. Kobieta zaratusztriańska była i jest równa mężczyźnie. Kobiety wojowniczki z oddziałów perskiej kawalerii siały popłoch i grozę wśród nieprzyjaciół, na stepach Azji 1500 lat przed naszą erą i wśród Greków w V w przed naszą erą. Achemenidzkie królowe współrządziły w realny sposób perskim starożytnym Imperium. Mądre, wykształcone, zdecydowane, szanowane przez mężów i szanujące mężczyzn. Koncepcje stricte patriarchalne nigdy nie rozpowszechniły się w zaratusztrianizmie tak jak w innych religiach.
Zacznę więc od kawalerii „Nieśmiertelnych” pierwotnie wyłącznie kobiecej formacji w której nie służyli mężczyźni ku zdumieniu innych ludów. Męskie oddziały „Nieśmiertelnych” były wyłącznie piesze. Co wy na to panowie?
Chista (inteligentna, mądra; imię Chista jako symbol nauki i wiedzy) 1725 p.n.e. (?)
Niezwykle inteligentna i Mądra córka Zaratusztry, była wielkim kaznodzieją zaratusztrianizmu.
Tak Zarathushtra mówi do swojej córki Pouruchisti na jej ślubie:
O, Pouru-Chista z domu Spitamy i rodziny Haichatspy;
O, najmłodsze potomstwo Zaratusztry,
Mazda Ahura obdarzyła cię mężem,
osoby, która ma głębokie przywiązanie do Vohumanah (Dobry Umysł) i Prawdy.
Dlatego skonsultuj się ze swoim wewnętrznym ja i mądrością
i działaj przez nią z Aaramaiti (oddaniem)
Pouruchisti następnie odpowiada :)
Pokocham osobę, która została wyznaczona
jako Ojciec i Władca Krewnych i Tokhszagaran (klan)
i zaakceptuje go jako mojego męża.
Czy mogę być prawą, szlachetną i godną żoną
i mogę cieszyć się życiem wzbogaconym przez Vohumana?
Niech Mazda Ahura udzieli mi błogosławieństw radości
mądrej nauki dobrej wiary na wieki wieków.
Zarathushtra następnie doradza małżonkom
Te słowa, które do was mówię, nowożeńcy, panie i panowie
mam nadzieję, że będziecie jak delikatny skarb nosili w swoich umysłach.
Zrozumcie je głęboko waszymi duszami i żyjcie zawsze pełnni miłości
z czystym umysłem.
Starajcie się prześcignąć w prawdzie i prawości.
W ten sposób każde z was otrzyma nagrodę radości i szczęścia
Mandana (wieczna) [6 p.n.e.]
Żona Astyagesa króla medii (585 pne - 559 p.n.e.). Córka Astiaksha Szalonego, żona Kambyzesa, matka Cyrusa Wielkiego. (pierwszego cesarza perskiego i autora pierwszej deklaracji praw człowieka na świecie, zwanego Cylindrem Cyrusa). Miała ponoć decydujący wpływ na kodyfikację prawa.
Atusa Shahbanu
Według wiarygodnych źródeł Atusa urodziła się około 550 r. p.n.e.
Była królową perskiego Imperium Achemenidów, żoną potężnego perskiego króla Achemenidów Dariusza Wielkiego (522-486 pne), córką Cyrusa Wielkiego i królowej Cassandane, przyrodnią siostry Kambyzesa II i matką Kserksesa (Kheshayar Shah). Starożytni greccy historycy tej epoki zwracają uwagę, że potężna Atossa "miała całą moc". Atusa miała wielki autorytet w królewskim domu Achemenidów, a jej małżeństwo z Dariusem I zaaranżowane ze względu na jej moc i wpływy, a także fakt, że była bezpośrednim potomkiem Cyrusa Wielkiego. Po śmierci jej matki, Atossa była administratorem „spraw pałacowych”.
Miała decydujący wpływ na armię imperium, podejmując decyzje kto zostanie wysłany na misje wojskowe. Przypisuje się jej wynalazek perskiego pisma. Zgodnie z legendami Atusa posiadała również bardzo silną kobiecą intuicję i szósty zmysł, który król mocno podziwiał i uwzgłędniał w swoich planach. Atusa jest często wspomniana w archiwach tabliczek klinowych z Persepolis.
Była bardzo zamożna, posiadała własną własną administrację i dysponowała potężną osobistą armią. Pod jej wpływem Dariusz Wielki podążał śladami Cyrusa Wielkiego, szanował kulturę, język i religię pokornych narodów i uważał wszystkie narody za równe pod względem ich praw. Nazwa "Atusa" oznacza: "Piękne ciało". (Alternatywne pisownię to: Atoosa, Atousa lub Atossa.)
Kserksesa byłe najstarszym synem Atossy i Dariusza. Atossa doczekała się inwazji Kserksesa na Grecję . Będąc bezpośrednim potomkiem Cyrusa Wielkiego, Atossa posiadała wielki autorytet w obrębie domu cesarskiego i dworu cesarskiego. Specjalna pozycja Atossy umożliwiła Kserksesowi, który nie był najstarszym synem Dariusza, zastąpienie ojca. Atossa jest także bohaterką tragedii Ajschylosa zatytułowanej Persowie
Pantea Arteshbod
Pantea urodziła się w około 540 r. P.n.e. i dzierżyła władzę jako wpływowy dowódca Cyrusa Wielkiego który rządził w latach 559-529 pne.. Jej mężem był generał Aryasb. Pantea i Aryasb, wspólnie dowodzili elitarną siłą Nieśmiertelnych. Jej imię oznacza "silna i nieśmiertelna". Pantea Arteshbod, była dowódcą perskiej gwardii nieśmiertelnych, odpowiednika dzisiejszych sił specjalnych.
Oddziały te, liczyły dokładnie 10 000 ludzi. Jeśli którykolwiek żołnierz został zabity lub poważnie ranny, natychmiast był zastępowany w szeregu przez innego mężczyznę. Nieśmiertelni pełnili podwójną rolę zarówno Gwardii Imperialnej, jak i elitarnych sił wojskowych podczas ekspansji imperium perskiego. Stanowili rdzeń perskiej armii. W czasach dynastii Achemenidów w Persji, te siły mogły być dowodzone przez kobietę. Ponad dwa tysiące lat temu w Persji kobieta kierowała rdzeniem armi. W tym samym czasie kobietom Ateńskim wolno było wychodzić z domu tylko pod opieką mężczyzny
W perskim folklorze Pantea była uważana za najpiękniejszą i najtwardszą kobietę w całej Azji. Mówi się, że zasłaniała swoją twarz w czasie bitwy, aby nie dopuścić do tego, aby i jej żołnierze zakochani w niej, odwracali swoją uwagę od zadań bitewnych.
Po podboju imperium neobabilońskiego przez Cyrusa Wielkiego w 547 r. pne Pantea Arteshbod została przez władcę delegowana do utrzymania prawa i porządku w Babilonii. Łagodnymi metodami utrzymała tam pokój i udaną asymilację mieszkańców z imperium.
Panteę należy zapamiętać za jej odwagę i za bycie jedną z pierwszych kobiet w długiej linii perskich kobiet, które z powodzeniem pełniły obowiązki przypisywane mężczyznom.
Parysatis (zm. Ok. 395 pne )
Córka króla Persji Artakserksesa I z dynastii Achemenidów i jego konkubiny Andii z Babilonu ; siostra przyrodnia królów Persji: Kserksesa II , Sogdianosa i Dariusza II ; żona tego ostatniego. Była matką pięciorga dzieci: córki Amestris, synów Arsakes zw. Artakserksesem II, Cyrusa zw.Cyrusem Młodszym, Artostesa, Oksendras.
Podczas panowania swego męża Parysatis współrządziła państwem. Doprowadziła w 408 pne do mianowania jej syna Cyrusa Młodszego satrapą Lidii , Kapadocji i Frygii (współczesnej Turcji zachodniej). Cyrus Młodszy wystąpił przeciwko bratu Artakserksesowi II, wtedy już królowi Persji, a następnie poległ w bitwie pod Kunaksą w 401 pne , Parysatis by opanować sytuację w imperium sięgnęła po władzę dominując Atakserksesa II pełniła rolę cesarzowej
440 pne - księżniczka Amytis, uwodzicielka
Amytis była córką króla Kserksesa I i królowej Amestris oraz siostrą króla Artakserksesa I. Została wydana za mąż za szlachcica Megabyzusa. Amytis i jej matka są przedstawiane przez Ctesiasa jako najpotężniejsze kobiety podczas rządów Artakserksesa.
Około 445 pne jej mąż Megabyzus rozpoczął udaną rewoltę w Syrii przeciwko Artakserksesowi I. Początkowo Amytis przebywał z królem w czasie wojny; jednak później uczestniczyła, wraz z Amestris i satrapą Artariusem, w negocjacjach pojednawczych między buntownikiem a królem. Niezależnie od tego Megabyzus ponownie popadł w niełaskę i został zesłany do miasta w Zatoce Perskiej. Po pięciu latach na wygnaniu Magabyzus otrzymał przebaczenie i pozwolono mu powrócić na dwór, ponownie dzięki wstawiennictwu Amytis i Amestris. Amytis urodziła Megabyzusowi dwóch synów: Zopyrusa i Artyphiusa. Po śmierci ojca i matki, Zopyrus uciekł do Aten, gdzie, według Ctesiasa, "został dobrze przyjęty dzięki przysługom jakie matka wyświadczyła Ateńczykom."
Źródła greckie przedstawiają Amytis jako rozwiązłą kobietę. Za panowania Kserksesa została oskarżona o cudzołóstwo przez Megabyzusa. Ten sam historyk pisze dalej, że po śmierci męża romansowała z greckim lekarzem Apollonidesem z Kos, a gdy sprawa została odkryta, Apollonides był torturowany i został skazany na śmierć,
Inny grecki historyk, opisuje Amytis jako najpiękniejszą i najbardziej rozwiązłą kobietę w Azji Najtrudniejszym wyzwaniem związanym z opieraniem się na tekstach takich historyków jak Ctesiasa lub Dion jako wiarygodnych źródeł jest fakt, że mieli tendencję do pisania niesamowitych historii, by były bardziej atrakcyjna dla czytelników, często bez zwracania uwagi na rygoryzm historyczny, dlatego brak pewnych źródeł uniemożliwia uzyskanie dokładnego obrazu Amytis.
510 – 480 p.n.e.
Arystone - Królowa Artystów z Achemenidzkiej Persji
Uzdolniona artystycznie córka Cyrusa Wielkiego i siostra lub przyrodnia siostra Atossy. Wraz z Atossą i jej siostrzenicą Parmys, artystka wyszła za mąż za króla Dariusza I; poprzez poślubienie potomka Cyrusa, założyciela imperium. Nie dopuścił do kwestionowania jego rządów. Urodziła Dariuszowi co najmniej dwóch synów, Arsamesa i Gobryasa oraz córkę Artazostre. Według greckiego historyka Herodota, Artystone był ulubioną żoną Dariusza. Wspomniana jest również w na tabliczkach klinowych, w archiwum administracyjnym z Persepolis. Była bardzo zamożna i posługiwała się własną administracją. Była mecenasem artystów, którzy na jej dwór zapraszani byli z Grecji i innych krajów. Przyczyniła się do rozbudowy i upiększenia stolicy w Persepolis.
490 p.n.e.
Irdabama, odnosząca sukcesy kobieta biznesu
Irdabama, była odnoszącą sukcesy właścicielką ziemską, która posiadała swoje własne winice, tłocznie wina i latyfundia dostarczające zboże. Żyła w czasach Kserksesa. Tabliczki klinowe z Persepolis zawierają informacje o jej zasobach, warsztatach i setkach pracowników obu płci. Miała swoją własną pieczęć, która oznaczała wielki prestiż i siłę
480 p.n.e.
Artemizja – kobieta admirał floty perskiej
Artemizja (starogr. Αρτεμτσίά), żyła na przełomie VI/V wieku p.n.e. władczyni (po śmierci swojego męża) Halikarnasu i kilku miast karyjskich w Azji Mniejszej oraz pobliskich wysp. Znana głównie ze swojego udziału w bitwie pod Salaminą
Jako perska wasalka wzięła udział w wyprawie króla Kserksesa I na Grecję w 480 p.n.e. Artemizja osobiście dowodziła swoimi pięcioma statkami. Jako jedyna osoba z otoczenia Kserksesa odradzała stoczenie bitwy morskiej z Grekami. Proponowała uderzenie armii lądowej na półwysep Peloponez. Jednak król Kserkses poszedł za radą większości doradców, co skończyło się dla niego klęską w morskiej bitwie pod Salaminą, która miała miejsce 28 września 480 p.n.e. Herodot pisze o niej w swoich Dziejach z zachwytem: (...) ona, co po śmierci swojego męża sama rządziła i choć miała młodego syna, szła na wojnę z wrodzonej odwagi i dzielności, nie będąc do tego wcale zmuszona.(...) Stała na czele mężów z Halikarnasu, Kos, Nisyros i z Kalydny, wystawiwszy pięć okrętów. Z całej floty były jej okręty po sydońskich najsłynniejsze, a ze wszystkich sprzymierzeńców ona udzielała królowi najlepszych rad[1]. W trakcie bitwy pod Salaminą Artemizja odznaczyła się w sposób niezwykły. Gdy sama na swoim okręcie uciekała przed okrętem attyckim, wpadła z impetem na zaprzyjaźniony okręt Kalyndyjczyków, na którym płynął ich król Damasitymos, doprowadzając tym do jego zatopienia. Herodot sugeruje, że być może nie był to przypadek, ponieważ gdy bawili nad Hellespontem, (Artemizja) miała z nim zwadę[2]. W opinii doradców Kserksesa dzielna kobieta zyskała uznanie, gdyż mylnie wzięto zatopiony okręt za grecki (z kalyndyjskiego okrętu nikt nie przeżył). Z kolei kapitan attyckiego okrętu widząc manewr Artemizji, mylnie sądził, że ma do czynienia z sojuszniczym okrętem i zaprzestał pościgu. To ją miał mieć na myśli król Kserkses, gdy po przegranej bitwie powiedział: mężowie stali się u mnie kobietami, a kobiety mężami. Herodot wspomina też, że dowódcy trier ateńskich mieli rozkaz pojmać żywcem Artemizję, za co ustanowiono nawet nagrodę w wysokości dziesięciu tysięcy drachm, ponieważ tak bardzo ateńczycy byli oburzeni tym, że kobieta wyruszyła przeciw Atenom. To Artemizja miała też doradzić Kserksesowi, aby powrócił do Azji, pozostawiając w Grecji wojska pod wodzą Mardoniusza.
Legendarna wielki admirał i głównodowodząca perskiej marynarki wojennej została władcą Halikarnasu (greckie miasto-państwo i kolonia perskiego imperium). Była legendarnym Wielkim Admirałem i przywódcą perskiej marynarki wojennej, była wielką miłością Kserksesa. Była silna, dobrze zbudowana, typ kobiety atletycznej i pięknej. Charakteryzowała się wielką i kulturą. Zrobiła wrażenie na Kserksesie dzięki swoim odważnym kampaniom morskim i odwadze na polu bitwy. .Walczyła w bitwie jak mężczyzna. wykazując się zarazem militarnym geniuszem i pomysłowością. Zapewne dzięki temu zdobyła serce Kserksesa.
Osiągnęła wysoką pozycję w perskim rządzie. Kserkses wyznał, że nigdy nie widział kobiety podobnej do niej. Potężna, niezależna i inteligentna kobieta, która wygrała wiele bitew w erze Achemenidów.Imię "Artemizja" oznacza: Wielki mówca prawdy.
KOBIETY RYCERZE WŁADCZYNIE I KAPŁANKI:
Bizantyńczycy odnotowali, że część ciężkiej jazdy (katafraktów) stanowiły kobiety rycerze.
Rzymskie źródła historyczne donoszą o wyczynach wojowniczek imperium Sasanidów (224-651 ne). Zonaras (XII, 23, 595, 7-596, 9) stwierdza w odniesieniu do sił Szapura I, że:
„… W armii perskiej… znaleziono także kobiety, ubrane i uzbrojone jak mężczyźni…”
Ze zdumieniem odnotował to Amianus Marcelinus konstatując, że wśród poległych było wiele kobiet, a część Rzymianie wzięli do niewoli.
Cesarz Walerian (klęczący na obrazku, panował 253-260 n.e.) ) i rzymski senator po poddaniu się armii Szapura w 260 AD. byli eskortowani przez irańską wojowniczkę i oficera klanu Suren .
Na obrazkuj widać jadącą konno księżniczkę Shahbanoye Boran (dosł. Piękna kobieta) W Shiz w Azerbejdżanie. Boran była jednym z ostatnich władców Persji sasanidzkiej przed najazdami arabsko-islamskimi w latach 637-651 n.e.
Gdy imperium Sasanidzkie upadło pokonane przez siły najeźdźców islamskich z Arabii, wiele kobiet bojowników ruchu oporu zyskało na znaczeniu, na przykład Apranik (córka generała Pirana), Negan i Azadeh (które kierowały oporem przeciwko najeźcom, aby uniemożliwić wojskom arabskim wkroczenie do północnej Persji).
Z koleii shahbanooye Szirin (która była chrześcijanką) obok męża i monarchy, Khosrowa II Parwiza. Który choć zaratusztrianinem, szanował chrześcijańską wiarę swojej żony Szirin. Oprócz Zoroastryjczyków, Persja Sasanidzka miała dużą populację chrześcijańską i buddyjską
Na ostatnim obrazie widać Kapłankę ze świątyni Anahity która symbolicznie obdarza Bahrama Chobin „” Farr ”, czyli boską chwałą, po jego spektakularnych zwycięstwach nad Hunami pod koniec 580 roku. Kobiety odgrywają kluczową rolę w starożytnej teologii irańskiej i zoroastryzmie.
Na podstawie artykułu dr Kaveha Farrokha
PRAWA KOBIET – ŚLUB CÓRKI ZARATUSZTRY
Zaratusztra miał trzech synów i trzy córki; Synów -Isat Vastra,-Urvatat Vastra, Korszed-czehera, córki: Freni,Thriti i Puriczistę. Wśród nich Puriczista była najmłodsza, ale świetnie wykształcona i cechowała ją ponoć wyjątkowa mądrość. Gdy Puruczista zdecydowała się na małżeństwo stało się coś niebywałego jak na tamte czasy, 1500 lat przed naszą erą.
Zwyczaje społeczne plemion irańskich, którym Zaratusztra głosił są nam znane w bardzo zamglonej i niepełnej formie, ale można podejrzewać, że kobiety jak winnych miejscach były traktowane jak własność najpierw ojca, a potem męża, lub łup wojenny. Ci ludzie dopiero niedawno zamienili koczowniczy tryb życia na osiadły i zmieniali się z wolna w rolnicze i miejskie społeczeństwo. Cokolwiek mogło być starożytną formą instytucji małżeństwa w tym czasie Zaratusztra przekształcił je i uczynił z niego akt przemyślanego i wolnego wyboru każdego z partnerów, uznając, że muszą to czynić z namysłem nad pełną realizacją przyszłych obowiązków. To uderzająco nowoczesne podejście proroka jest całkowicie zgodnie z koncepcją indywidualnej odpowiedzialności w życiu moralnym; i moralnością jako sercem życia wyznawcy. W Gathah znajdujemy kilka odniesień do epizodów z życia proroka. Wśród nich jest szczęśliwy ślub jego córki Puruczisty.
Panem młody był Dżamaspa z rodzina Hvogvy. Był wyznawcą religii Zaratusztry, a także szafarzem króla Wisztaspy, który wspierała misję Zaratusztry i uczyniło ją religią swojego dworu. W oczekiwaniu na wydarzenie jakim był ślub, Zaratusztra ocenia postać Dżamaspy i odnotowuje fakt, że wybrał wiarę w Ahura Mazdę. Z zadziwiającą prostotą Zaratusztra mówi nam o jego braku wysokiej pozycji społecznej, o braku korzyści materialnych, i obietnic luksusu ale wybija na plan pierwszy lojalności Dżamaspy wobec nowego wyznania wiary, cechy charakter, jego szlachetność i doskonałość moralną. Etyka jest dla niego najważniejsza. Mówi słowami prostymi, że wybierając mądrość wiary Dżamaspa osiągnął szlachetne dziedzictwo, a mianowicie „królestwo dobrego umysłu ”. Głębię znaczenia tych słów pozostawiam czytelnikowi do kontemplacji.
(Ha 51,18)
„Dżamaspa syn Hwogwy, bogactwo i władza jest w wyznaniu Prawdy,
Wybrał dla siebie mądrość Twoją wiary, o Panie,
Wybierając więc to wielkie dziedzictwo, jego będzie Królestwo dobrego umysłu.
Daj mi, Panie, abym takich uczył ludzi,
Jak zawsze szukam schronienia i ochrony w Tobie, O Ahuro.”
Następnie do swojej córki Pouruchisty Zaratustra przemawia w sposób, który brzmi niezwykle nowocześnie. Natrafiamy tu na podstawową cechę mądrości Zaratusztry, jego wiarę w rozważność jego słuchaczy. Po przedstawieniu swojej wizji i zasad, zostawia im możliwość stworzenie sobie własnej oceny i osądu, zostawiając przy tym co podkreśla pełną swobodę wyboru. Głosi to całym tekście Gath. Dlatego z łatwością dał własnej córce taką swoboda przy wyborze męża. Opisując dobre cechy Dżamaspy, mówi, że wierzy, że Dżamaspa jest godny by być jej mężem; ale w ostatnim zdaniu on - Prorok i Ojciec - prosi ją, aby zastanowiła się w tej sprawie, i podjęła decyzję tylko tak, jak nakazuje jej jej mądrość i podpowiada serce. Ten piękny wiersz Gathah brzmi następująco:
„O Puruczisto z rodu mojego dziada Heczat-Aspana, którego dziadem był Spitama, O najmłodsza spośród córek Zaratusztry!
Oto dobrego, oddanego dobremu myśleniu, prawego i sprawiedliwego Dżamaspę brata Fraszoastry przeznaczył Ci bóg Ahura Mazda za męża.
Dlatego teraz (gdy) ustanowiony ma być przez Aszę (prawo) jako twój mąż, kontynuuj rozmowę (ze sobą), mądrością (swoją rozważ czy) z nim (chcesz być) i poprzez (twoją zdolność) doskonałego namysłu za radą miłości, (powiedz) czy działasz z rozwagą?”
W porównaniu z tym co wieki potem działo się „cywilizowanej Europie” Manthran Zaratusztra promuje prawa kobiet i równość między kobietą i mężczyzną.
Źródła:
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1583253231711535/?type=3&theater
https://pl-pl.facebook.com/Zaratusztrianie/posts/1582325045137687
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1582331625137029/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1582336251803233/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/photos/a.467199613316908.92385.157973627572843/1582338928469632/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Zaratusztrianie/posts/1582573088446216
https://bit.ly/2HoYF5x
https://bit.ly/3xNs5j9
Komentarze
Prześlij komentarz