Jak wyobrażano sobie kosmos w czasach Achemenidów i Sasanidów możemy się dowiedzieć pośrednio z Awesty Denkard i Bundahiszn. Przekaz ten jest po głębszej analizie dość niejednoznaczny i niejasny.
1. Według części badaczy starożytni Irańczycy wierzyli, że Słońce, Księżyc i gwiazdy znajdują się poniżej niebios-Domu pieśni Ahura Mazdy (Garothman) osłonięte diamentowym szańcem nieba, które chroni czystą boską krainę przed skalaniem jej przez Angra Mainyju (Boyce, Zaratusztrianizm;I, s. 132); Kryształowa opoka ma więc być granicą wszechświata, którą opisywano że jest jak „worek” i jest nieskończenie wielka i nie do przebycia. Ogień poniżej diamentowej opoki był połączony z niekończącymi się światłami; Było to nawiązanie do związku między światłem, które przechodziło od prototypów do kreacji, a ogniem, który je przenika. ;Uważano, że istnieje pięć rodzajów ognia: ogień zamieszkujący siedzibę Ohrmazda na wysokości, ogień ludzi i zwierząt, ogień roślin, ogień chmur i ognie ziemskie.
2. Z drugiej strony istnieje teoria przezroczystego kryształowego nieba, przez które przechodziło światło gwiazd i innych ciał niebieskich, sugeruje, że w tym przypadku bariera z diamentu oddziela ziemię od wszystkich ciał niebieskich. Te sąd doprowadził prawdopodobnie późniejszych uczonych zaratusztrian do utożsamiania stworzonego nieba z „firmamentem” ( spihr ; Bundahiszn , tr. Anklesaria, 2.2), który znajdował się poniżej regionu niekończącego się światła, i regionu księżyca i słońca. Słońce i księżyc umieszczano według tej koncepcji za, kryształową barierą. Można założyć, że być może dopuszczano istnienie wielu sferycznych kryształowych barier.
3. Według trzeciej koncepcji Firmament gwiazd, planet (planety zaliczano do gwiazd) i konstelacji zodiaku znajdował się nad „sferą chmur” i sam był podzielony na dwa poziomy: sferę konstelacji i ponad nią „niezmieszanych gwiazd”, które miały za zadanie odpierać ataki Arymana na wyższe obszary kosmosu ( Bundahišn, tr. Anklesaria, 2,2-9, 3,7, 6J). Nad firmamentem (lub „kulą gwiazd”; Haug i West, 7,5) położone być miały sfery Księżyca, Śłońca, świetlistych Amesza Spentów (Amahraspandān) i niekończącego się światła. Począwszy od sfery gwiezdnej, górne poziomy służyły także jako siedziby dusz zmarłych prawych (Haug i West, 7-12; por. Np. Y. 19.6). Światło przenikając przez sfery traciło część czystego światła Ohrmazda. Mówiono, że prototypy tworów i dzieł bożych zachowały się w różnych sferach, a ich światło docierało jednak do ich ziemskich odpowiedników ( Bundahišn , tr. Anklesaria, 7,9; por.Yt. 8.38, 12.28-29), Teoria, ta może odzwierciedlać starsze wyobrażenia.
4. Według części pism z tego samego okresu, Słońce, i Księżyc krążą wokół szczytu ( tērag ) Harā, który miał 180 okien na wschodzie i tyle samo na zachodzie, co odpowiada 360 dniom starożytnego irańskiego roku ( Yt. 12.25; Bundahišn , tr. Anklesaria, Vb2-3). Może to być najstarszy wątek nawiązujący do koncepcji płaskiej ziemi gdzie kosmiczna góra Hara stanowi centrum wszechświata.
5. Najbardziej nowoczesna z naszego punktu widzenia jest koncepcja według której astronomowie zaratusztriańscy uważali, że różne ciała w kosmosie mają kształt kulisty lub zbliżony do kuli. W starszych pismach Awesty nie określano ich wielkość, a w bundahiszn za Sasnidów znajdujemy dość zabawne porównania mówiące, że Słońce jest większe od Iranu. Myśleli także o samym wszechświecie jako kulistym lub mającym kształt jaja, a o ziemi jako kuli. Sposób, w jaki wyjaśnili to zjawisko nowicjuszowi, polegał na myśleniu o kosmosie jako o jaju, a o ziemi jako o żółtku w jajku
- Wiedz, że ziemia ma związek z wysokimi górami, które ją otaczają, i ze wszechświatem: postać Ziemi jest okrągła, a połowa tej ziemi z siedmiu karszwarów jest według religii podobna do 3 i 1/2 karszwarów ; a dzięki temu, że ziemia krąży wokół słońca w jego ruchu, zawsze świeci pięknem, blaskiem i blaskiem połowy ziemi.
Jak widać już w X wieku n.e. istniał heliocentryczny pogląd na strukturę układu słonecznego, przy jednoczesnym widzeniu ziemi jako centrum wszechświata. (Pierwsza heliocentryczna koncepcja układu słonecznego została sformułowana przez Arystarcha z Samos w III w p.n.e.. Heliocentryczne koncepcje pojawiły się również w Indiach, Babilonii i świecie arabskim (na terenie dzisiejszego Afganistanu, a być może także w Mali)
Komentarze
Prześlij komentarz